ሴብሎ ኩፕፅጝ

ታደለ አጋጄ

አሬሳቻንትካ ችኹዳ “ቻኻሊስታ ጉዋኻሊ ኹፂፅ” ንካማ ዜሩኑ ሴብል ኩፒⶓ ጄሜራው ትክምቲ ዳርስታ ቴሳስ አርፊዳኽ:: አሬሳቻንትካ ችኹ እሪስታ እኹሚ፣ ችቒስታ አኹ ዋኽጝ ጌጌዋውላስ አሜቱሳ ኬሌቦ አፌርጝስ ኻሮስታ ጌርኮ ሊፌካ ዴሬትካማ እንፃኽስቱኑሳ ሴብሎ ሳኑ ወክትዳ ኩፕፅⶓ ጄሜራና::

ችኹዳ ወክትዳ ዜርስትኹሳ ሴብሎ ወክቶ ማንዳያሱ እሪ ጉዳቶ ታምፃቲታ ውቢሪስ ኩፕፃና:: ይቶፒያው ሜትሮሎጂው ኢንስቲትዩቱ ንባር ቶኬማውስታ ትክምቲስታ ዳር አርፍካዳ ይዝኩዊስታ ክቻክቺ እሪው ሜቴን ዝኩኽ አኽⶓ ሲፋማ ግብርኒኩ ኾትካ አሬሳቻንትካ ሴብሎ ወክትስ ኩፕፃንታ ፄዌካማጊያኽ::

አማኻሪ ክልሉ ግብርኒ ቢሩ ታምቡንኩሳ ሴብልካዋ አሬሳቻንትካ እምቢቴካማ ኩፕፃንታ እንፅኼንቶ ፌያፌይጝፅኹ ያኹስ ሴብል ቤዴራማ ታምቡክ ኩሉስታ ኩላ ዲሪኺው ዙራሙርካዳ ሴብሎ ኩፕፅጙ እንፅኺ አኮሜችስታማጊያኽ::

አዊ ብሄረሰቡ ቺፅጝፂው ሊሊትጙንኩ ዙራሙርካዳ አሬሳቻንትካ ታምቡንኩሳ ሴብልዋ ኩፕፅካማጊ አግስታና:: አዩ ጉዋጉሲ ወረዳ ሹኻ ሹማቲ ኬቤሊዴስ ስልኪስ ንባሮ ታምፁንኩ አሬሳቻንቲ ደሳለው ባንቲሁን ታምብኹሳ ሴብሎ ኩፕፅጝዳ አግስታና:: ሹምቤ፣ ታፌ፣ ዳጉፄስታ ቤርቤሮ ኩፕፅⶓ ጄሜርካ:: ሹምቢስ ጐታሬ ግቢቴካ:: ታምብኹሳ ቤርቤሮ ሌኬምጝስ ኩፕፅጝዳ አግስታንኩ አኽⶓ ቶኬሙንኩ አሬሳቻንቲ ዎክቶ ማንዳያሱ እሪ እሉዋማ ሴብልዳ ጉዳቶ ታምፃቲታ እምፕልትስ ኩፕፅጝስ ፅሬቶ ፄዌካማጊ አኽⶓ ድኹዌካ::

አሬሳቻንቲ ደሳለው ዙሙኑውስታጊ ታምብኹሳ ሴብሎ ዎንፌልስ ኩፕፅና:: ፆፃስታ ኩሪስ አቤሌሽስታቲታ ዴሜካ ካርⶓስታ ካኔ ፄዌካማ ትንካኪስ ጐግላና::

ግብርኒኩ ውማይቴንካ ታምብኹ ሴብል ዎክትስ ኩፓታ ኩስጝፃና ኑንኩ አሬሳቻንቲ ደሳለው ምርት ባኬናቲታ ትንካኪስ ኩፕፅካማጊ አኽⶓኪላ ዙሜካ::

እሊው አዩ ጉዋጉሲ ወረዳ አምቢሪ ኬቤሊው ዝኩዋንቲ አሬሳቻንቲ አታላይ አለማየሁ ችኹ ወክትዳ ዜሩኑሳ ሴብሎ ኩፕፅካማጊ አግስታንኩ አኽⶓ እንክርፄካ:: ዙራሙሪዳ ሹምቤ፣ አቲሬ፣ ዳጉፄስታ ስንዳዮ ፄጌራንኩ ሴብልካ እሳንስ ዋጋንኩ አኽⶓ ቶኬምካማ እኒጛ ሴብልካዋ ኩፕፅጝስ ፅሬቶ ፄዌካማጊ አግስታንኩ አኽⶓ ድኹዌካ::

ታምቡኽሳ ሹምቢውሳ ሴብሎ ኬውካማ ምስኒስስታ ስንዳዮ ዜርጝስ ቴርትⶓ ቶኬሙንኩ አሬሳቻንቲ አታላይ ዎክቶ ማንዳያሱ እሪ ሴብልዳ ጉዳቶ ታምፃቲታ ትንካኪስ ኩፕፅካማጊ አኽⶓ ዙሜካ::

አሬሳቻንቲ አታላይ ኑኑውስታጊ አሬሳቻንትካ ጉንቤት አርፊዴስ ጄሜርካማ እርሼ አሬስጝስ ሜጋቢትዳ ኮምፖስቶ ቴርስጝስ ዴሬትካማ እንፃኽስቱኑ ሴብል ዎክትስ ኩፓውላስ ይጉኒጊ አሜቱ ኬሌብ እምፕላኒስ አቤሌሽስትጝስ ካሌ:: ሹምቤ ኬውጝስ ትንካኪስ ጐግላኑላስ ይጉኒጊ ቤሴቓማ አቤሌሽስቴ::

አቲሪኪላ አፄድስታማ ትንካኪስ ጐግልስቱኒዴስ ፋሌንጋ እሪ ቤሴቕፃቲታ ሾፌንስትጝ ፋይፃው አኽⶓ ድኹዌካ::

ጛው ኬቤሊዳ አቲሪ ጉድጛ ያኻማ ዋጋው አኽⶓ ድኹዌካማ ትንካኪስ ጐግልካማ ሾፌናኑላስ ይጉኒጊ ፃርካ ያኻማ ጌቤልስ ዲግሱኒውላ ዋይስትጝስ ካላቲው አኽⶓ ዲብስካ::

አምቢሪ ኬቤሊ ሰላሙስታ ፄትቲው ችግር ዝኩኽ አኽጝስ ግብርኒኩ ውማይቴንካ ሙሬኺስታ አንትጝስ ካሌካያስኩ አኽⶓ ዙሙንኩ አሬሳቻንቲ አታላይ አዚኒዳ ያኼካማ ስልኪስ ዴዌልጝስ እርዳቴስታ ኩስጜ ቤንጝፃንኩ አኽⶓ ዙሜካ::

አዮ ጉዋጉሲ ወረዳ ግብርኒ ፅፌት ጝናሱ ዎኬልስታንቲ አላፊ አብዮት የሻነህ አሬሳቻንትካ ዎክቶ ማንዳያሱ እሪ ሴብልዳ ጉዳቶ ታምፃቲታ ኩፕፅጝዳ አግስታንኩ አኽⶓ ጌሌፅካ:: ናካዳ አሬሳቻንትካ ታምቡንኩሳ ሴብልካዋ ኩፕፅጝስ እሊውሳ ሴብሎ ዜርጝስ ፅሬቶ ፄዌካማጊ አኽⶓ ጌሌፅካ::

“ዎክቶ ማንዳያሱ እሪ ይንታማጊያኽ” ኑንኩ አላፊ ቤዴርካማ ዜርስቱንኩ ሴብልካዋ ዝማቺስ ኩፕፅጝስ ምርት ባኬናቲታ ፄውጝ ቱስታው አኽⶓ ቶኬምካ::

ወረዳዳ ሹምቢስታ ታፊ ቤዴርካማ ታምባንኩ ሴብልካ አኽⶓ ቶኬምካማ እኒ ሴብልካ ዎክትስ ኩፑኒዴስ ፋሌንጋ ሽምብሬ ዜርጝስ እርሼ ጄሜራኑ ጊዝ አኽⶓኪላ ጌሌፅካ::

አዊ ብሄረሰቡ ቺፅጝፂዉ ግብርኒ ሜምሪው አላፊ ዶክተር ታደሰ አስፋው ታምብኹ ሴብል ዎክቶ ማንዳያሱ እሪስ ምርት ባኬናቲታ አሬሳቻንትካ ሴብሎ ውቢሪስ ኩፕፅጝ፣ ኪዲጝስታ ጐታሪሾ ሚፅጙ እንፅኺ አኮሜችስታማጊ አኽⶓ ጌሌፅካ::

ብሄረሰቡ ቺፅጝፂዳ 9 ሻይ ሄክታር ብቲዳ ሊሙኽ ስሊትስታ ስምኪው ሴብል ዋኽስ ዋኾ ኩፒⶓ ጌሌፁንኩ አላፊ “አኩሪ አቲሪ፣ ሹምቢስታ ታፊውሳ ሴብሎ ዴሜካማ እሊኩ ሴብልጊ ቱስቲስ ኩፓማጊያኽ” ንካ::

እምስትኹ ምርቱ ዝቤንዳ ብሄረሰቡ ቺፅጝፂዳ 16 ሚሊዮን ኩንታልዴስ ጃላ ምርት አግስታው አኽⶓኪላ አላፊ ቶኬምካ:: አማኻሪ ክልሉ ግብርኒ ቢሩ አላፊ ድረስ ሳህሉ (ዶ/ር )ክልልዳ 2016/2017 ምርቱ ዝቤንዳ 5 ትኩሚ 2 ሚሊዮን ሄክታርዴስ ጃላ ብቲ ዜርስ ሾፌንስትⶓ ጌሌፅካ::

ዜርስትኹ ሴብል ጉድጛ ያኻማ ዋግⶓ ቶኬሙንኩ አላፊ ዜርስትኹ ሴብልዴስ 169 ሚሊዮን ኩንታል ምርቶ አግፅጝስ እንፃኽስስታማጊ አኽⶓ ጌሌፅካ::

ታምብኹ ሴብልዳ ዎክቶ ማንዲያሱ እሪስ ጉዳት ታምባቲታ አሬሳቻንትካ፣ ግብርኒኩ ውማይቴንካስታ ጉሳንትካ እምፕልትስ ያኼካማ ሴብሎ ኩፕፅጙሳ እንፅኼ ባይሉሳስታ ዝቤኑሳ ቴክኖሎጄ ቴኬምስትጝስ አኮሜቻንታ ግብርኒ ቢሩው አላፊ ታክስፅካ::

ታምብኹሳ ሴብሎ ቤዴራማ ኩፕፅጝ፣ ኩፕንኹሳ ሴብሎ ዴሜካ ብቲዳ ዋሽጝዴስ ኪቻ ብቲዴስ ኬፍፃማ ጎግልጝስታ ኪዳኑ ጊዝዳ ዴሜካ ምርት ቱስታ ጋቲው ዳድስ ባኬናቲታ ትንካኪስ እሚጝ ቱስታው አኽⶓ ጌሌፅካ::

አማኻሪ ክልልዳ ሰሜንስታ ማይኬላዊ ጎንዴርዳ፣ ምስራክ ምራብስታ ሰሜን ጎጃም ዞንካዳ፣ አዊ ብሄረሰቡ ቺፅጝፂስታ ባርዳር ዙሪ ወረዳ፣ ሰሜንስታ ደቡብ ወሎ፣ ሰሜን ሸዋስታ ኦሮሞ ብሄረሰቡ ቺፅጝፂዳ ወክቶ ማንዳያሱ እሪ ዝኩጝስ ካላው ይቶፒያው ሚቲዎሮሎጂው ኢንስቲትዩቱ ንባር ካንትፄ::