አባዊ ልማትሾ

ታደለ አጋጄ

አባዊ ብንዳ ታሪክ እንፃኽስስታ:: አባዊ ይቶፒያዴስ ጁዋማ ሊሊትጙንኩ አጌርካዋ ኬዋ ፌያማ አጌራስ ቴኬማውላስ እሊኩሳ ሴሜፁስ ሴጛ:: አባዊ ጌቴማንትካስ ጌቴምስታ፤ ጅማንትካስ ጅምስታ፣ ታሪክኩ ፃፋንትካስ ፃፊስታ:: እስታማ ጅምስታ:: ናካ ኩፅኒ ጉሚቴ ቦማ ዙርጝዴስ ፉራ:: ሜጋቢት 24/2003 ም/አሜታስ ይቶፒያስ ዴስቲ እንኮኽስትኹ ጌርክያኽ:: ቤዴራሱ ትክላይ ማኒስትር መለስ ዜናዊ ቤንሻንጉል ጉምዝ ክልል ጉባ ወረዳዳ አባዊ ዴዴክ ግቢትስታታ ስሩሳ ካርⶓ እንኩርጝስ ይቶፒያንካዋ ዴስፅኹ ጊዝ እሺኾ:: እን ጊዝዴስ ጄሜራማ ውላ ይቶፒያውያንካዋ ቲቪቪርጚስስታ እምፕልትስ ግቢትስታማ ዝኩኽ አባዊ ዴዴክ ጄሜርስትኹ ጊዝዴስ ናቴ 14 አሜታ ያኻ::

አባዊ ዴዴክ ናካሱ አችዳ ታምባታ ምንግስትስታ እዝብ ኩርፄንትስ እንፃኽስቴካ:: ይቶፒያንካ ዳሪዴስ ዳሬ ቴቤቤርጜካማ አጌራው ልማትስ እምፕልቶ ካንትፅካ::ስራስሪዴስ ሹማጌልካ፣ ምንግስቱ እንፃኽስታንቲዴስ ጊፂኔ፣ አብታሚዴስ ድኼ፣ ጌርኩ እንፃኽስታንቲዴስ ክንታንቴኺስታ አባዊ ዴዴክስ አሻሬ እንኩራያሱ እላ:: ውላ ይቶፒያንካ አባዊ ዴዴክስ ጛውሳ ታምቦ ፊትጜካ:: ይቶፒያንካ አድዋውሳ ድሎ እምፕልትስ ያኼካማ ጄግንቶ ካንትፁኑውስታ ልማትስኪላ እዳሲው ዴዴክዳ ታሪኮ እንፃኽስትካ::

አባዊ ዴዴክዳ ስሩ ካርጝ እንኩርስትኹ ጊዝዴስ ጄሜራማ ግብፅስታ ሱዳን ኬፍቲኔ ቻኒስቶ ፌቴራሺና:: እኒጛ አጌርካው ቻኒስት ኩፂ ዴዴኮ ይስካማ እንፃኽስታንታ ፄውጝዴስ እንግርግራ ፄውኽ ዲቭ እላ:: ግብፅ ይቶፒያ ግቢቴታጊ አግስቴውሳ አባዊ ዴዴኮ ፄትቲው ኩስጚ ጝናስ ዲግስጝስ ቻኒስቶ ታምፅጝ ፅሬቶ ፄውጝዴስ ፌይኹ አሱሳ ንባሮ ባይፅጝስስታ እሊኩ አጌርካ ቻኒስቶ ቺፃንታ ፄውጝስ ሚንቾ ዳዶ እንዜጝታ:: ያኼስጉ ፄውትኹ ፅሬት ሳኪትጛይላ::

ሊኽዴስ 86 ታፋሳ አኾ አባዊ ብንስ ፍሽጝፄት ይቶፒያ አባዌ ዴዴኮ ግቢትጝስ ፄውትኹ ፅሬት ታሪክ ዜኔጋቲዊያኽ:: ይቶፒያ አባዊ ዴዴክ ግቢትስትጝ አጉዌን ቴፋሴስኩ አጌርካዳ ታምፃው ቻኒስት እላቲው አኽⶓ ካቢትጝፄታ እርዳትፄ:: ግብፅ ኩፂ እርዳትስትጝስ ፋታያ:: ሚንችካ ጊዝካስ ግብፅ፣ ሱዳንስታ ይቶፒያ አባዊ ዴዴኩ ዙሪዳ አኹ ሚኒስቴርካስታ ጉሳንትካ ሊሊትጙንኩ ጊዝካስ ታምትጜካማ ኩስጜ ፄውኒውላ ሳኪትጛ ጋቲታ አሌድስታ::

እዳሲ ዴዴኩ ቲቢቢርጝፂ ፕሮጀክት ፅፌትጝናሱ ንባር ቶኬማውስታጊ ፕሮጄክት አሌድስታኒ አሜትስ 15 ሻይ 729 ጊጋ ዋቶ ሳትስ ኢነርጄ ፍልቕፅጝስ አጌር አቡቑ ኤሌክትሪኩ ታምትጚስ ኬፍቲኒ ፍሺ ዝኮ:: ኤሌክትሪኩ አይል ታምባያስኩ ዙራሙርካስ ታምባታ ፄውጝዴስ ድምከና ናካ ዝኩኽ ሊኽዴስ 44 ታፋዴስ 90 ታፋሳ ኬፍናታ ፄውጝስ እምስትኹሳ እክዶ ሳኪትጝፅጝስ እን ፕሮጄክቱ ታምብ ኬፍቲኒ አኽጝ ቶኬምስታ::

ምሁራንካ ጌሌፃኑውስታ አባዊ ዴዴክ ዜርፋ ሚንቺ ይኮኖሚው ትክም ዝኩኽያኽ:: እምፕልታቑሳ ዝኩዊኒውሳ አቾ ኬሽጝፄ:: ሚንችካ እንፅኺ እላቲንኩ ዎታትካስ እንፅኺው ድል ፌቴርስታታ ፄዌ:: አጌራው ልግስኒውሳ አኺኔ ፌቴሬ:: ምንግስትስታ ምርታምት ዴሜካታ ካሊፄ::

አባዊ ዴዴክ ይኮኖሚው ትክም ካንትስታኒ ባሩ ትራንስፖርትስስታ አሲው አብቱ ልማትስ ኬፍንኹሳ ታምቦ ፊትጜ:: 74 ሚሊዮን ሜትር ኪዩቢክ አኾ እሚጙ አክም ዝኩኽ አቓ ግብሪ አይክ ፌቴርስታ:: እን ኪላ ዙራሙሪኩ እምፕልታቕ ታንኩዋስታ ጀልባስ ባሩሳ ትራንስፖርቶ እይጝስ ካሌፄ:: ጋያኪ ዴዴኩ ዙሪዳ ፌቴርስታው አቓ ግብሪ አይክ ዋኽስ ዋኾ አሌድስታኒ 78ዴስ ጃላ አቓ ግብሬ አይኮ ፌቴራው አኽጝስ ቹዋ ቱሪስቱ ጉስፂ ስፍሪ ያኻማ አጌላጌሌ::

አባዊ ዴዴኩ ቲቪቪርጝፂ ፕሮጄክት ፅፌት ጝናሱ ንባር ካንትፃውስታጊ አቓ ግብሪ ደሴትካው ዙሪዳ ኽሳንትካ ሪዞርትካ ግቢትስታና:: አቓ ግብሪ አይክ አሲው ልማትስስታ እሊው ይኮኖሚውሳ ትክሞ እይጝስ ኬፍንኹሳ ታምቦ ፊትጜ::  ቤዴራ እንፃኽስስትኹ ፅናት ቶኬማው ዴሜካ አሜትስ 10 ሻይዴስ 50 ሻይ ቶን አሴ አሜሬትስትጝስ ካሌ:: አቓ ግብሪ አይክዳ 80 ኪሎ ግራሞ ይዝኩዌው አሲው ዜር አግስትጝ ጌሌፅስትኹ ያኹስ አሲ እሩባማጊ ካሳኒ ዴዴክ አሲው ልማትስ አሜቻው ዙራሙሪያኽ::

አባዊ ዴዴክ አይሎ ፍልቕፅጝስ ይቢቻ እሼው ያኹስ አጌራኻሱ ኤሌክትሪኩ አይሉሳ ፋዩ ዋኽትጝፅጝሰ ፌይኹሳ ኢኮኖሚው ልግስስ እሊኩ አጌርካሊ ቲቪቪርጝ ሌጌፅጝስ እርዳታዊያኽ:: ዴዴኩ ግንባቲ 1 ሻይ 780 ሜትሮ ሌጌሴምታው ያኹስ 143 ሜትሮ ኬፍናዊያኽ:: እን ፕሮጀክት አሌድስታኒ አሜትስ 11 ሻይ 760 ጊጋ ዋት ሳትስ አይሎ አሜሬትጙ አክም ዝኩዋታ ፄውስታማ ግቢትስትኹያኽ::

ዴዴክ ይንታው ዋልቲ አርፍካዳ አሌድስታማ ዳቔርስታው አኽⶓ ስንብቶ ትክላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ ፓርላማው አባልካስ እዩኑ ዙርሚስ ጌሌፅካ:: ዴዴክ 74 ቢሊየን ሜትር ኪዩብ አኾ እሚⶓ ቶኬምካማ ዴዴኮ ይቶፒያው እዝብ ሊፋማስታ ዴሬታማ እንፃኽስቱኑ አኽⶓ እርዳትፅካ::

እዳሲው ዴዴክ አፍሪካው ኩራቲያኽ ኑንኩ ትክላይ ሚኒስትር ግብፅ አባዊ ዴዴኮ ካንትጝስ ፋይ ዝኩኒ ይቶፒያ ካንትፅጝስ ካሌት አኽⶓ ቶኬምካ::

ትክላይ ሚኒስትር ዶ/ር አብይ አህመድ ይቶፒያ አባዊ ዴዴኩ አኾ ዋኽፅጙስታ ቺፅጝፂው ጉዳይዳ ግብፅሊስታ ሱዳንሊ ዳራዳርጜ ካስጝፂስ እጂቲኒውላ ቴሳስ 2016 ም/አዴስ ጉሽፃማ ኬውጙኽ አኽⶓ ጌሌፅካ:: ናካኪላ ግብፅሊስታ ሱዳንሊ ኩስጝጚስስታ እምፕልትስ እንፃኽስትጝስ አምናንኩ አኽⶓስታ ጌውስጝፃው እንዳርማኪ ዲቭ እላቲው አኽⶓ ጉሽካ:: ቲቪቪርጚስ እምፕልትስ እንፃኽስስቱኒ ላንጊጊ አጌርካ ቴኬምስታንታ አኽጝስ ካላንኩ አኽⶓ ቶኬምካ::

አባዊ ዴዴክ ጄሜርስትኹዴስ ናቴ 14 አሜታሳ ቼፍፃ:: እኒጛ አሜትካዳ ይቶፒያንካ ቲቪቪርጚስስታ እምፕልትስ እንፃኽስቴካ:: ዴዴክ አሌድስታኒ ይቶፒያ ፍልቕፃው ኤሌክትሪኩ አይልዴስ 50 ታፋሳ ታምቦ ፊትጛው አባዊዴስ አኽⶓ ኤሌክትሪኩ አይሉ አግልግሎቲ አቕፃ::

ንባሮ አግፅንኹኪ፡- አዲስ ዘመን ጋዚቲዴስስታ ቢቢሲ አማኻርጚዴስያኽ