ይቶፒያዋ ሻኽስኹ ባር ቤራው ዲቭ

ንግስቴ ተስፋ

ይቶፒያው ምስራኩ አብጂሊ ብስስታኒ ድሚ ባርስታ ህንድ ወክያኖስ ባንግርናማ ካንትስታው፣ ምእራቡ አብጂሊ ብስስታኒ ዴሜካ አትላንቲክ ውክያኖስታ ብብራማጊ ኹራማ ካንትስታው ዝቤን እሺኾ:: እምፕላንቲ ዝቤንስ ቤናው አሊዲሾዳ ይቶፒያውሳ ኬፍቲውሳ ዝብኖ ካንትፃ ያኹኽ አክሱሙ ስርዎ ምንግስት ወክትስ እሺንኩ ምንግስትካዴስጊ ሊሊቲ ታሪክ ዝኩኽ አኽⶓ  ታሪክ ካንትፄ::

ይቶፒያ እንጚ ዝቤንዳ ምስራክ ሱዳኑ ዳሪዴስ ሞካዲሾዋኺስታ ቤቴርስቱንኩ ዎዴብዳ ሜርኬብካ ግቢትስቴካማ ውክያኖስሾ ታምፃና:: ኦዶሊስ፣ ሚዲር፣ ታጁራ፣ ዘይላ፣ ገበዛ፣ ላረበራ ቢዲሪዳ ቶኬምስታንኩ ቹዋ ቹዋ ዎዴብካ እሺና:: እኒ ባሩ አብጄልካ አሌም አቩቑ እምፕልታቕሊ ሊሊትጙኽሳ ታምትጜ ፄውጝዴስ ድምክና አጌራኻዴስ ጀው ሲራህረ ጊፁ ዳዱ ታምብፅካ እሺና::

እኒጛ አጌራው ኢኮኖሚው ብሪው ስራ ያኹንኩ ጊፁ ዳድካስታ ታምብፅካዋ ቼፍጝጝስ ካላሺኹ አክሱሙ ስርዎ ምንግስት ድሚ ባሩ ጊፁ ልቕልቕቲዳ ዝቤኑ አይሊኒስታ ይሴን ምንግስታ ያኻማ እጂኹዴስ ስልታኖ ባይፅኹ ፅካንቲ ዝቤን ቤናሳኺስታ ሲፋ:: አክሱሙ ምንግስቱ ዝቤን ግሪክ፣ ቤዛንታይን፣ ሮም፣ ግብፅ፣ ህንድስታ ቻይናሊ ይሴን ያኹኽ ይኮኖሚው ታምትጚ እሺኹያኽ::

አክሱሙ ዝቤኑ ምንግስት አፍሪካሾስ እሺኹሳ ድሚ ባሩሳ ጊፁሳ ልቕልቕቴ ቼፍጝጝስ አውሳኪ ትልካ ቱጛ ጋቲታ ኽሳንትትስ ቺፅጝፄኻቲት አኽⶓ ኮስሞስ እሰትኹ ባርዳ ጊፂኒስታ፣ ክርስቲያን ቶፓግራፊ እስታማ ፃፊስትኹ ፁፍዳ እንኩራ:: ያኼስጉ ይቶፒያ አክሱሙ ምንግስቱ ዝቤንዴስ ፋሌንጋ አጌራዋ ቺፅጝፅጝስ ስልታንዳ እሺንኩ ሊሊትጙኽ ምክንያቲስ ባሩሳ አብጂሌ አቲጝስ ካሌካ::

ይቶፒያ እዝቡ ሚንቺትስኪ ያኻ ብቲው እሳንትስ ኽሳንታ አጌራ ታኻስኪስ ባሩ አብጂሊ እላቲኩ አጌርካዴስ እምፕላ ታኻ::

እንጃቢሪ ክንትፃንትካው ክንቲው ኮሌጅዳ ታሪኩ ክንትፃንቲ ወንድም ትሩነህ ምስራክ አፍሪካ ጀንጁ አጌርካዴስ እምፕላ ታኹት ይቶፒያ ዝቤን ቺፋ ኔንጌሱንኩ ንጉስካ ባሩ አብጂሊውሳ ጜዋንቶ ኬቤርፅጝስ ውላቱዌ ቡንካዋ ፄዋኒስ እጂⶓ ጉሽካ:: እንጚስኪላ አጌራውሳ ባሩሳ አብጂሌ ባርኾቼው ባላንጋርካው ትንኩልስ ፍታኒ ጌቴምኹ ጊዝዳ አጌራውሳ ሉዋላውቶ ኬቤርፅጝስ ሊሊትጙኽሳ ቡንካዋ ፄውጝዴስ ቦዜኑኑ ወክት እላኽ ንካ:: ታሪኩ አጋታሚስ ይቶፒያው ድንቤር ድሚ ባሮኺስታ እሺኹ አኽጝ ካሲስታው ጉዳዩ ጋቲው አኽⶓ እርዳትፅካ::

ደርጉ ዝቤኑ ምንግስትዳ ጉሳንትካ እሺንኩሳ አጌራኻዳ እሺኹ ጋቻው ዎሬሙ ምክንያቲስ ባሩሳ አብጂሌ አቲጝስ ካሌት አኽⶓ ቤዴርካ እሺካማ አጌራውሳ ክብሮስታ ትክሞ ማንዲፅጝስ እንፃኽስታሺንኩ አኽⶓ ታሪኩ ክንትፃንቲ ወንድም ትሩነህ ኽይትጝፄካ:: ያኼስጉ ታሪኩ አጋታሚስ ኢህአዴግ አጌራዋ ቺፅጝፅጝስ ቼፍጙኽ ዎክትዳ ኤርትራ ይቶፒያውሳ ባሩሳ አብጂሌ ኻታታ ጛሬ ካሊት አጌራ ታኻታ ፄውስትጝ ይቶፒያዊያንካዋ ጉዲጝስ ባርኾቼኩ ባላንጋርካ እንፃኽስቱኑ አዚንፂ ታሪክ ያኻማ እጂⶓሰታ ናካኪላ ሲፍⶓ እርዳትፅካ::

ኤርትራ ጛሬ ካሌታ ይቶፒያ ባሩሳ አብጅሌ አቴታ ፄውስትጝዴስ ቤዴራ ባርኾቼኩ ባላንጋርካዴስ ታልያንስታ ግብፅ ቢዲሪዳ እንኩርስታንኩ አኽⶓ ጉሽካ:: “አጌራው ጉሳንትካ ኩፅኒ አጌራውሳ ድሜ ባሮ ዴፌርፃላ ንጝስ ባርኾቼኩ ባላንጋርካሊ ካቢትጚስ ዎሬሞ ጌቴምካማ ድላ ፄውጝስ አጌራው ክብርስ ቲሬሺንኩ እሺⶓ ታሪክዴስ ካንትጝስ ካሊኔ” ንካ:: ኩቲስ ኩታ ውራሬ ፌፄምጝስ ይቶፒያዊንካስ ዊፅስቱንኩ አጌርካዴስ ግብፅ አባዊውሳ አኾ ኽሳንትትስ ዝቤንካስ እሚጝስ አሜቻታ ይቶፒያዋ ድሜ ባሮ ቴኬምስታቲት ድኻ አጌራ ታኻታ ሊጊሲሚ ዝቤንስ እንፃኽስቲስ እጂቲት አጌራ አኽⶓ ጌሌፅካ::

1983 ም/አሜታዳ ኢህአዴግ አጌራዋ ቼፍጙኽ ወክትዳ እዝብ ጎሌልኹ ምንግስቱላ እላቲው ወክትዳ ይቶፒያዳ እንፃኽስቱኑ ትንኩልስ ባሩሳ አብጂሌ አቴታ ፄውስትⶓ ጉሽካ::

ናካዳ ይቶፒያ ጚው አብት እሺኹሳ ባሩሳ አብጂሌ አግፅጝስ ጄሜርትኹ ዲፕሎማሲው ታሪካዊ እንዝጚ ኩፅኒ ዝቤንካስ እሺኹሳ እዝቡሳ ኢኮኖሚውሳ ችግሮ ኽይጝስ ካላው አኽⶓ ኽይትጝፄካ::

እንጚስኪላ አጌራው ፋይ አሌም አቡቑሳ እጎ ጉሽፃ ፄውኽ አኽⶓ እርዳትፃንኩ ክንትፃንቲ ወንድም ትሩነህ እንጚስኪላ 1982 አ.ዝ.ቼ ቼፍታ ፄዴክኹሳ አሌም አቡቑሳ ባሩሳ እጎ ካንትፂታ ቶኬምካ:: ይቶፒያ ባሩ አብጂሊው ቴኬምስታንታ አኽጝስ እንዴስ ቤዴራ ባሩ አብጂሊ እላቲኩ አጌርካ ባሩ አብጂሊ ዝኩክ አጌርካሊ አስሚምጚስ ቴኬምስትጝስ ካሉንኩ አጌርካዋ ካንትፂታ ዲግስጝስ ይቶፒያኪላ ባሩሳ አብጀሌ አግፅጝስ ካላውሳ ዲፕሎማሴ እንፃኽስትጝ ቱስቴኪላ ንካ::

ጋያኪ ይቶፒያ ባሩሳ አብጂሌ አግፅጙሳ ሜብቶ ሳኪትጝፅጝስ ፄውታው ፅሬትዳ ኽሳንቲ ይቶፒያው እዳሲው ዴዴክዳ እንፃኽስቲኹሳ ኩርፂኔ ዲፕሎማሲውሳ እንፅኼ ካቢጝስ አሜችኹሳ አኺኔ ፌቴርኹ አኽⶓ ታሪኩ ክንትፃንቲ ጌሌፅካ:: ጄሜርሰትኹ ፅሬት ፂኒስስቱኽስታ ይስጙኽ ዲፕሎማሲው ዳድስ አሌሙ አጀንዳ ፄውⶓኪላ ኬቤርፅጝስ ቹዋ ጉዳይ አኽⶓ ቶኬምካ::

እንጃቢሪ 2ንቲስታ ሜሴናዱ ክንቲ ጝናዳ ምታኒ አብቱ ክንትፃንቲ አምሳሉ ቸኮል ይቶፒያ ባሩ አብጂሌ አቲኹ ጊዝዴስ ጉሽፃማ ዎሌን አጌርካዳ ዳንቴና ታኻታ ፄዋ:: አሜት ቺፋ ሊሊትጙንኩ ስሩ ልማትካዋ ግቢትጝስ  ካሊፃው ቢሊዮንስ ቼፍስታውሳ ባርኾቼውሳ ምንዛሬ ወዴብስ ኬታታ ጌዴድስትⶓ ኽይትኽፄካ:: ናካዳ እስጜዋ ችግሮ ኽይጝስ ይቶፒያው ምንግስትሾስ ጁኽ ባሩ አብጂሊው ካሲ ፍታዋ አኽⶓ ጉሹንኩ ክንትፃንቲ አምሳሉ ካሲ ምንግስቱ ይቪቺ ያኻውላ እጂኹ እዝቡ ካሲ አኽⶓ ቶኬምካ::

ባሩሳ አብጂሌ አቲጝ እሊኩ አጌርካዳ ዳንቴና ፄዋው፣ አጌራው ዴክትዳ ስጋታ ያኻው፣ ጊፁ ልኺትጚዳስታ ባርኾቼው ምንዛሪዳ ቻኒስቶ ፌቴራውስታ ይኮኖሚዳ  ጉዳቶ ታምፃው አኽⶓ ኽይትጝፄካ:: እሊውሰ ዴሜካ ወዴብ ዝኩጝ አጌራውሳ ዴክቶ ኬቤርፅጝዴስ ፌያማ ባርኾቼዴስ ቱዋንኩ ምርትካዳ ኬይስታውሳ ባርኾቼውሳ ምንዛሬ ይጉፅጝስ፣ አጌራውሳ ልግስኔ ቼሜትጝፅጝስ፣ ልኺትጛንቴ ይኮኖሜ አጌልጝስ ባሩ አብጂሊ ቲኪስታንቲ እላቲውሳ ትክሞ እያው አኽⶓ ክንትፃንቲ አምሳሉ ጌሌፅካ::

ይቶፒያታ ሌጌስጝዳ ዝኩንኩ አጌርካስ ባርኾቼውሳ ኢንቨስትመንቶ አግፅጝስ፣ ቱዋውሳስታ ባርኾቼዋ እንፃኽስታውሳ ጊፆ ሳኪትጝፅጝስ ባሩ አብጂል ኬፍቲኒ ፍሺ ዝኩኽ አኽⶓ ክንትፃንቲ አምሳሉ እርዳትፅካ:: እንጚስኪላ ወሬምዴስ ሰላሞ ጎላላ ፄውጝስ ይቶፒያስታ ኤርትራ ይጋሪው ልግስስ አብርታ እንፃኽስትጝ ፋይፃው አኽⶓ ጉሽካ::

ኤርትራኪላ ታኹኒ ፌይኹ ግብፁ ትንኩል ላንጊጊ አጌርካዳ ድኽቶ ቡዌካማ ሲፋንታስታ ጚው ትክምስ ኒስ እንፃኽስቲኹሳ ድፄ ቴግባሮ እርዳትስትጝስ ኮንኪስ፣ ብቲው እንጅኩዊስስታ ዎሊኒ እዝብሊ አስሜምጚስ አብርቱ ትክምስ እንፃኽስትጝ ፋይፃው አኽⶓ ኽይትጝፄካ:: ይቶፒያኪላ ጄሜርትኹስ ዲፕሎማሲስ ሳኪትጝፅጝስ ካላውሳ ይኮኖሚውሳ ልቕልቕቴ ይስጝፄታ ሲፍጝ ማንዲስታው አኽⶓኪላ ቶኬምካ::