አፋርቱ ብሔሩ ክልልድ ፅልየ ክልልሊስ ሰሜን ምዕራብ፣ ብላ ክልሊስ ደቡብ ምእራብ፣ኦሮሚያ ክልሊስ ደቡብት ጋቢዝ ድበርደው(Border) አቓንድ ሰሜን ምስራቅቱ ኤርትራ፣ ጅቡቲ ቈሽ ምስራቅቱ ጋቢዝ ድበርዝጘኲ።
ክልልድ አኰ ዞነንዝመ 32 ወረድጥ ጭሰጭሰንጥዝ ፅርሸው ምስራቅቱ ኢትዮጵየት አድለ የጝ። ብሔረ እቂዙ አቫለንድም ኤርትራ ስመ ጅቡቲትል ችጝሽጘኲ።
ክልሊዙ ዝቨዙ ጋፅ ጎየጎይንድ ንቕፀውድ ዝጥቅ የው የጝ። ንየስ የው ባኽርዙ ወለልድ 2 ሽኽዝ 63 ሜትር አቓንድ፤ ሳስ የውድ ቈሽ 1 ላዝ15 ሜትር የጝ።
ሚስኩርምቲስ ኪርም መጋቢት አሽ 48 ዲግሪ ሴሊሺየስ ብርት(Temperature) ፃየው አቓንድ፤ ስወዙ ኰሪዝ ቈሽ 25 ዲግሪ ሴሊሺየስ አሽ ጊመኲ። አልምስም ሳስ የው አቐጘ ዊግሸውድ ዳሎል ይሽተው ስፍረድ የጝ።
አፋርቱ ስጙርሸው ጭልዋ ኽፅማረ እጅር ኹርዙ ቅሪተ ጛፅዝመ አሩሽጛጙ ዊንጘቊ ቅርጘዝቁ መሰሪየን ችጝሽጘው ስፍረ የጝ።
እን ቅሪተ አካለንድ ችጝሸነዊዝ እጅር ኹርዙ ተርንድ ሚሪሸውዝ ፅንኸ ፃቨጥድ ስፍረድ ዊርቀዙ ቢጙዝጘ ጝታ አቕለድ ዊትረነው ቸለው የጝ። ነንት ኰሪል አሽ አፋር እጅር ኹርዙ ችጝሸነ አረጘድ የጝ ሚርየውድ።
አውስትራሎፒተከስ ፋሪስስ /ሉሲ/ 1978 ዓ/ስዝ ችጝሽረይ አራንድ እጅርል አልትረይ ዚረ አቐነውድ ሳይንቲስተንድ አምንጘኲ።
ሃዳር ይሽት አርቕሽተው ስፍረይል ሉሲስመ ላጥ ቅሪተ አካለን ችጝሽጘው አቐነዊዝ አቭርደቁ ምጝግስታን ክንድጝዙ፣ሳይንስዝመ ባኽልዙ ድርጅት (UNESCO) አልምቱ ሲጘ ቅርስዙ አካል አቕ ሚዝግቭሽኲ።
አቓንስቅም ጅውነድ ኢትዮጵየስመ ምስራቅ አፍሪከት ቺተነ፤አይር ሳይንስዝመ ጽንኸ ፃቭሽትጠጘድ ሚረ ብዝኲ።
እን ዲቭየይዝ ይና ጥወነይል ጋልፅነ ሚኩርነጘድ ንቕፀቊ አፋርቱ ባኽሉ እሴተን ማኽሊስ ባኽሉ ዚነይዙ ጨነዙ ሲርየነ ስረትድ አንቭቭስነ ቀኑን።
አፋርትል ሊጘ አይንት ከየዙ ሲርየነ ስረተን እኩጙ። አብሱማ ስመ ፋይዲ ይሽትጘኵ።
አብሱማቱ ከየዙ ስረትድ ግልወ ጝ ጣይር ትቑረጅቅ እውነ ቈሽ ጝሪግ ትኹርጅቅ ገባሽጘው ስረት የጝ።
አብሱማ የነት ዚረዙ ቀርወ ጭጝሸነ አቓንድ እኒን የነት ላዘ ጎሰዝ ችጝሽረይ ጚግ ትቑረ ግልወይስ አብሱማ አቐች። እፈረሸንት ድወዉድ “አቡ” ይሽተነውዝ አርቕሽተኲ። እክሰድም ኢግ (Uncle) የነት የጝ።
አብሱማቱ ከየ ላው አፋር ላዘ ጎሰይል ሚድቭሽረይ ጚር ትስን ትቑረት ዊንም ጝጣይር ትቑረት ድወዉ ስረት አቐነዊዝ ጎስጥድ ጛስ ጛይት እፅቑፅቁሰነውዝ ላውንት ሲርየናንስ ፃቭሽተው ሊጘ ዚንዝቑር /cross-cousins / ቅየንዘነውዙ ስረት የጝ።
አፋርቱ ብሔረ እቅ አው አውጅቅ ገባሸው አቐጘ ቃውስ አርቕሽተው አቓንስቅ አውት ድወኩን? የው ኻለይድ ኻስቭዘው አየውም።
አብሱማቱ ከየዙ ስረት ጝቕመቱ ሚቭትዝመ ግዴተ ፃየው የጝ። ኲየን ዲቁትነይ ፊስር ወግሰነውዝመ ቅየንዘነውዙ ሚቭት ፃይረይ አቐነዊዝ ጝርዝንትኩርስ ይዋቅ የነውዙ ሚቭት ፃይረይ ጚ።
ዚነይዙ ከየድ ሳቕርሻን ግልወይዙ ጝነቊዝ ሞራልዙ ከሰ ኪፍለነውዙ ግደጅ ፅበኲ።
ከየድ ፋይረውድ ግልወይዙ ጝነቊዝ አቕሽ ከሰነውዙ ግደጅ እጀቁም፤ አነጚ ዚነይዙ አቕንትድ ቓዝቕዝጠጘድ ቢር ብዘኲ።
አብሡማዙ ስረት ቅየንደቊዙ ማኽሊል ፍጥርዝ ዊንም እጅር ሰራሸው ምላሰንጥዝ አካልዙ ዊንም ትኽነዙ ችግሰ ፅባን፣ ድኽት፣እድምዝ ፅጉረይ ዊንም ኽይረይ አራን እንዛት ምላሰን ፃቭን ከየድ ፋዘነው ቸልሻውም።
አፋርቱ እቀ ኽቭሪል ላይ ጝር እድምድ ከየል ችጘነውድ አርቕሽትረውድ ማኽል ጚለይ ፅቭቀ ፅባየጘጘ ፃቨነውዝ የጝ።እን ፅቭቀዙ ተስርድም “በኮዚት” ይሽተኲ።
ሊጘትረ ከየዙ ስረትድ ቈሽ “ፋይዲ” ይሽተውድ አቓንድ እን አይንት አፋርቱ ከየዙ አቕንትድ አዊንም ጎሰ ዊንም ብሔረ እቅ ዚነይዝ ቢዘ ደምዝንል ሲሪሸው ከየዙ ስረት የጝ።
ወግሰነውዙ ቲግቭርድ አክኑሸውድ ግልወይዙ ጝነቊዝ ምላሰን አቐኲ።
ንየይል ቓልነቁ ከየዝቁ አይንተንድ ቃውሰው ጊዝዝ ጝታ ከየድ ሲርየቁ ገባሸጢዝ አግልግለቊ ጛይ። ላይ እውነ ቃውሰው ከየድ ፋዝር ሊጘትረ ጊዝዝ ሲሪይረው ከየድ ቈሽ “ሀቤንቶ” ይሽተነውዝ አርቕሽተኲ። ጝርጉርየ ክር ላየል ገባሽረይ ቈሽ “ጉበና” ይሽተኲ።
እን ሚዝረድ ችጝነውድ አፋር ብሔሩ ክልል ባኽልዝመ ቱሪዝም ቢሮ፣ህብረ ብሄር መፅሄት 2010 ዓ.ስቱ ኽትምትዝመ sewasew.comt ሚዝረዙ ፍልፍለዝ አሩሸነውዝ የጝ።
ኪሮስ ወ/ተንሳይ
ታኽሰስ 15/2017
