ብሔሩ ፈተነይስ ውር ኻይና?

ቃውስ የቊ እምተኒስ ኻግር አቅቨ ፈተነይል ቲክንክነዝ አጋልዝጛጙ ዊንጙ ይሽተቊ ፈተነዙ ስጙንዝመ ቐዳቐነውድ (መኮራረጅ) ማኽተናንስ ዊንም እዳዘናንስ 12ትረ ክፍልዙ ብሔሩ ፈተነድ ዩኒቨርስቲየኒል ይውሽትጠጘድ ፃቭሽትኵ።

አነጚ ቃውሰተዝ 2014ቱ ክንድጝ ዚምኒዝ ፊትንሸቁ 896 ሽኽዝ 520 ክንደጢስ ዲቈነው ቸለቁድ 3 ነቁጠ 3 ጭቑ ጛይ፤2015ቱ ክንድጝ ዚምኒስም ፊትንሸቁ 845 ሽኽዝ 99 ክንደጥ ማኽሊስ ዲቈነው ቸለቁድ 3 ነቁጠ 2 አጛንድ፤ 2016ቱ ክንድጝ ዚምኒስም ፊትንሸቁ 701 ሽኽዝ 749 ክንደጢስ 50 ላይስ ንየ ነሰቁድ 5.4 ጭቑ ጛይ።

ኢትዮጵየትል ዲቈቍ ሊጘ ፅቃ እምተኒስ ቺተዝም ኢህአዴግቱ ቅመንዙ ዚምኒስ ኰር ክንድጚዙ ችጝትነይል ለምርሽትነይ ችጘነውድ ዊግሽተው አቕሽም፤ ዊርተዙ ኻለይድ ግነ ዋቕረ ጒይሰው የጝ።

ንቕፀቁ ውሸብሊዙ ሩሔ ጨቅሸነዊዝ ምላሰን አቐነዊስም ንየ፤ ኻግር በንረው ክንደው እጅርዙ ኻይል ችጛየጘድ ፃቭኲ። ኻግርሸንትል አጋልዘው ክንድጝዙ ኪልድሽንድ እሩዘናንስመ ክንደው እጅርዙ ኻይል ፍርዘናንስ ንቕፀቊ ቺዘቺዝሸነ ሰበን ሰራሽትጛጙ ችጝሽጘኩ።

ጛ ማኽሊስም ሥረተ ክንድጚዙ ካሪኩለምዙ ልውጠዝመ 12ትረ ክፍል ብሔሩ ፈተነ ዩኒቨርስቲየኒል ይውሽትጠጘድ ፃቨነውድ ጛይ።

ንጭቱ ይና ዲቭየይዝ ወይ ኽምረ ብሔረ እቅ ጭሰጭሰኒል ሻቘ እምተኒዝ ውርም ክንደተ ዲቁስየው ታጋይ አያሌው አስረስ ጥቅለ 2ትረ ደረጀ ክ/ጝን ነን ፃቭሽተው ቃውሰ አስልሽትድ ውር ተከጘ አንቭቭስነ ቀኑን።

ዝቛለ ወረደ ታጋይ አያሌው አስረስ ጥቅለ 2ትረ ደረጀ ክ/ጝኒል 12ትረ ክፍል ክንደጥ አቐቊ አበበ ጣፈጠስመ ገሸይ ቢምረው”ቀሰው ፈን ነሰናንስ ቸልነዊዝቅ ቃውስን ሊቨሊቭን ፃቭናጙ የጝ ችጝሽነውድ ” የነውዝ ዊግትጘኲ።

እንዝ ሚቅትቁ ብሔሩ ፈተነይዙ ዋቕረንጥድ ቈሽጝ ክንሰጥድ ይውጘቊ ወርክ ሽተንድ ዲዝጝዝጛጙ አቐነውድ ጉይጝ፤ ክንድጝ ጝንድ ጝቸለዊዝቅ ፈኑ ፃቨቁ አቕንተንድቅ አሩሸጘ ጉይጘኩ።

እንዝሚቅ ቲክንክነዝ ክንደጥድ ዲቋይጘጘ ምላሰንዝጘ ጉይሸቁ ችግሰንጥድቅ ክንድጝ ጝንድ ቓቭዛጙ አቐጘ ዊግተቁ ክንደጥድ፤ ነን ፅብጘው አቕንቲዝ ቀሰው ፈን ነሰናንስ ቸልሰው አቕንትል ፅብጘጘ የጝ ጋልፅጘውድ።

ክንደነ መፃፍ ጝላው ላው ክንደተ ናኒል ችጘነዊስ ንየ ላጥም ከቨተ መፃፈንዝመ ዋይ ፋይ ጥወነውድ ኻትመ ክንደቁ ክንደጢጅቅ ቲክርክርሸነው ቸልጛንስ ፃቨጘም ደድስጘኲ።

ክብረቱ በላይነው ታጋይ አያሌው አስረስ ጥቅለ 2ትረ ደረጀ ክ/ጝን ኬሚስትሪ ክንሰተ ጛይ። “ዲቈቊ እምተኒዝ ክ/ጝንድ ውርም ክንደነ ክንሰነ ፃጝቲዝ አቐው ክንደነ መፃፍም አነ ከቨተ መፃፍ እንዝጘም ላብራቶሪ ዝመ ቴክኖሎጂዝ አሩሸተ አጛንስ ፃቨው ኢንተርኔት ዊንየውም፤ ክንሰጥድም ምነነ ቀቨነውዝ  ፃይጘው አርቕትድ ጡሸውዝ ይዋቁም ዊንጙ፤ እንዝም በንሽተው ፈንድ ተርየውም” የነውዝ ጝታ ቓለድ አድልጘኲ።

“ስነ እዘንዙ አትርዘነይስ ከስጘ ክንደነ ክንሰነ ፃጝቲዝ በንዘቊ ገባኒዝመ ክንድጝኒዝ ማፅነውድቅ ፃቭንኩኑን” የቁድ ታጋይ አያሌው አስረስ ጥቅለ 2ትረ ተግ ክ/ጝን አውር ክንሰተ አቐቊ አት ደመቀ ነኩቱ ጛይ።

ዲቈቊ ሻቘ እምተኒዝ ክንደጥድ ዋቕርሸተ አጥጘ ጡሻው አቐጘዝመ ፈኑ አቓየጘ ምጝግስት ጡሸውድቅ ፃቭየው አቐጘ ጉይጝ፤ “ነንት ሰቲዝ ግነ እንቅ ገቨድቅ እቻቕ ፈኑ ክንደተ ፍርዛቅ የነው ክንድጝ ጝኒስ ዲቁ ክንሰጥድም ዋቕርሰው ቲግቭር የጝ” ይጘኲ።

“ይውሽተቁ ቺተቺተቁ ፈተንጢዝ ደድስናንትጘ ቀሰው ፈን ሚዝግቭስነኩን የው ምነነ ፃቀር የጝ” የቁድ አውር ክንሰተድ ክንሰጥድ ፃቭጛጙ ፅበው ሊቨሊቭንድም በርታዘው ቲግቭር አቐነውድ ጉይጘኲ።

አት የፀዳው ገላው ዝቛለ ወረደ ክ/ጝ ጽ/ጝንዙ ዲቈተ ጛይ። “ጅውነድ ጣይትኒል ዊነው አቐነዊዝ ጥቅለ እቀ ኽቭርድ ስነ እዘንዙ ቀውስል ሊቭኩ፤ እንዝም ክንደጥ ምነነ ቀቨነው፣ ክንሰጥ ጝተ ሙየዙ ግደጅድ ጥውሸውዝ ፈቅ የነውዝመ አቅልዙ ቲክንክነ ፅጎነው፣ ምጝግስት ጥውሸው ጥወር አልሳቅ የነውድ ቈሸቈሽትጝ ፈኑ አቓይነጘድ ፅጋ አቕኲ” ይጘኲ።

ዲቈቊ ዊትቁ  እምተኒዙ ፅጋድ ክንድጝዝጘ ፊሰነውዝ ፈኑ አቓይጘጘ ምላሰን ይነቁ ገባንድቅ እሩዘነውድ፤ ቃውሰውዝ ስነ እዘንዝ ዲቭርጝጠ ፃቭሽተነውድ፤ ሊኪየነ ቲመንዝ ጊዝ ጨቨቅ ክንደጥድ ፅብጘው ደረጀድ ደድሰው ኮሚቴ ፅርሽ ጊምግማጙ አጡድም ሚርየነውዙ ሰቭ ሰራሽታጙ አቐጘ ጉይጘኩ።

ወረደይዝጘ 85% ንየ ማኽልዘተ ፈን ሚዝግቭሰቁ ሰውጠ ክንደጥ ወልዲያ ዩኒቨርስቲ ፊርጝ ክንድጛጙ አቐነውድ ጉየቁድ ዲቈተድ፤ ታጋይ አያሌው አስረስ 2ትረ ደረጀ ክ/ጝንድ ውርም ክንደተ ዲቁስየው አቐነዊዝ አቅሊጅቅ፣ ክንደጢጅቅ እንዝጘም ክንሰጢዝመ ቃወጢጅቅ ምኽርኽረ ፃቨነውዝ እኲ ይሽተው እጅጝትድቅ እቻዘነው ቸልሸጘ ዊግትጘኲ።

“ፊርዘ ችጝዘኩ ጚ ሸሹዳውም” የቁድ ዲቈተድ ጥወርድ እቻዝንኩኑን፤ 50% ንየ ነሰነው ክንደተይዝ ኻይሽተኵ፤ ፊስነቁ ተግረንጢዝም ፃቭነው ግምገመይዝ ምነነ ነየቁ ገባን ቓልንኩኑን”ይጘኩ።

“ዲቈቊ ሻቘ እምተኒዝ 12ትረ ክፍል ብሔሩ ፈተነ ዩኒቨርስቲያኒል ይውሽተነው ኪርመው ኰሪስ ኪርም ፈተነይዙ ስረቲዝመ ክንደነ ክንሰነ ፃጝቲል ቢተ ዊነነዊዝ ክንደጥ ኻግር አቅቨ ፈተነይዝ ፈኑ አቐነው ቸልየቁም” የቁድ ወይ ኽምረ ብሔረ እቅ ጭሰጭሰን ክንድጝ ቃወነ ዲቈተ አቐቊ አት ሰይፉ ሞገስ ጛይ።

ብሔረ እቅ ጭሰጭሰኒዝጘ አምረ ጨቨቅ ፈንድ ቺዛጙ ፊረነውድ ጉየቁ አት ሰይፉ 2014ዓ/ስዝ 1 ነቁጠ 4፣2015ዓ/ስዝ 1 ነቁጠ 9 እንዝጘም 2016ዓ/ስዝ 2 ነቁጠ 8 ዲቈነው ቸልጘጘዝመ እንዝጘም 2016ቱ ብሔሩ ፈተነ ፊትንሸቊዝ 20%ድ ዩኒቨርስቲ ጥወነውዙ አገነ ችጘጘድ ዊግትጘኲ።

ሰሜንቱ ጣይትኒጅቅ ፃየፃይሽት ክንድጝ ጝንጥድ ዊንየጘ አቕጝኩጙ፤ ክንሰጥዝመ ክንደጥ ስነ እዘንዙ ጥቕዘዝ አጋልሽትጝኩጙ፤ አነጚ እን ጥቕዘይልም አቕን ሶሻልዝ 541 እንዝጘም ናቹራልዝ 535 ፈን ሚዝግቭሰቁ ክንደጥ ፍርዘነው ቸልንኩኑን” ይጘኲ።

ተረቲዝ ቀሰው ፈን ሚዝግቭሻንስ እንቅም 2ትረ ደረጀ ክንድጝ ጝንጢል ስነ እዘንዙ ክንሰጥ ሚድቨነውድ፣ ክንደነዝመ ከቨተ መፃፈን እቻቐውድ፣መፃፍጣነ ጝንጥ ሸወጭድቅ ኻር ጊርቀ 24 ሰት አግልግለ ይውጝጠ ፃቨነውድ፣ ጨነዙ አፅንኸነ አፅቨ ግቭር ፅበነውድ፣ ክንሰጥ ገርየኑስ ከስጘ ከቨ ፃቨነውድ፤ እንዝጘም ክንድጝ ቃወነ ተግዝ አጉረተ ደረጀል ፅበቁ ኽየኽየቁ ሙህራንድ ዲዝጝት አድልሰነውዙ አፅቨ ግቭረንድ ንጭቱ አምረይዝ ፊትንሸቁ ሻቘ ሽክዝ 973 ክንደጥድ ፈኑ አጛንስ ሊቨሊቭን ፃቭሽታጙ አቐነውድ ዲቈተድ  ቓሊሰነዝ ጉይጘኲ።

አሰነይዝም ንቕፀቁድ ክፍል አቒዝ ፈኑ አጝሽም ላየ ስፍረል ፊርጝ ፊትንሽጛንድ ላየ ተካጙ ፈኑ አየቁም የቁድ ዲቈተድ እንዝ ማጥን ስነ እዘን ሙየጉይጥ ክንድጝ ጝን ጨቨቅ ትኒትጝ አትርዝጛጙ አቐጘዝመ አቅልም በንዘው ገቨድቅ እቻዝጛንስ፣ ክንድጚስ ቢዘ ንቕፀው ቈሽተተ ሰቭ ይዋየጘ፣ ክንሰጥም ጡሸው ሙየዙ ግደጅድ ፍጛንስ ፃቭሽተነውድ ዊግትጘኲ።

12ትረ ጥቅልዘነ ፈተነይዝ ክንደጥ እንቅ ፈኑ አጥጘድ እንቅም ጝ ችጘሩድ ፍነ ይና ዲቭየይዙ እፃ የጝ፤ ዲግ አጥን!

ኪሮስ ወ/ተንሳይ

መዝየ 15/2017