ብሪ ሺንካ

ዘውዴ በካሉ

ብሪ ሺንካ ብሪው ሼንኪ ሼውዴስ ፍልቕናታስታ ብሪ አካላታኻዳ ዙራዙርጛታ እርዳታው ሺንኪው አይሌኽ:: ብሪው ሺንኪ አክምዴስ ጃላ ዴሜካኒ ብሪውሳ ቦንቡዌስታ እሊኩስጊ አካልኩስ ቤንካዋ ጉዲጝስ ካሌ:: እንኪላ ብሪው ሚንቺጝ አኹኪ ኬፍቲኒ ብሪው ሺንካ (Hypertension አኹኪ High blod Pressure) እስታው አኽⶓ ሊሊትጙንኩ ንቫርካ ቶኬማና::

ብሪ ሺንካው ጉሽፂ አቕስታላኽ:: ያኼስጉ እን ቑንዚስ ፂኪፃንኩ ዲብካ ዝኩና:: እምፕል አቒው ዜርስ ብሪ ሺንካው ቑንዚ ዝኮኒ፣ ኬፍቲኒ ቺዊው አኹኪ አሻቡ ሜቴን ዝኩኽሳ ምግቦ ቴኬምስትጝ፣ ትንባሆ ቴኬምስትጝ፣ አልኮሎ ቴኬምስትጝ፣ ድሚ ዴሜካማጊ ካሳኒ፣ ኩልሊቲው ቑንዚ ዝኮኒ፣ አክምዴስ ጃላ ቡዚትጝ፣ አካሉሳ ልቕልቕቴ ፄዋውላስ ይጉጝ ኬፍቲኒ ብሪው ሺንኪስ ፂኪፅጝስ ካሌ::

ብሪ ሺንካው ቑንዚ ኬሴትስቱክዳ እምፕልካ እምፕልካ አቕዳ ካንትስታንኩ ምልኻትካኪላ ጛሪ ቑንዛ፣ እል ጉድጛ ካንታላ ንጝ፣ ጛሬ ዙርፅጝ፣ ሴንድዳ ቑንዚው እንኮኽስት እንኮኽስትጝ ካንትስትጝስ ካሌ:: ሚንቻ አቕዳ ዴሜካ ዳራኪ ምልኻቶ ካንትፃውላስ ሚንቾ አሜቶ እጂጝስ አቖ ጉዴ:: እንጚዴስ ጁኽስ አቕስታውላስ ክርጝስ ታምፃው ቑንዚ እስቴ:: እክምኒ ያኽስታያሱ ብሪው ሺንካ እሊኩ ቑንዝካስ ፂኪፅጙ አክምኪላ ኬፍቲኒያኽ:: እኒጛ ቑንዝካኪላ ኩላሊቲው ቑንዚ፣ እልቑንዛ፣ ሼው ቑንዛስታ ብሪው ስሩ ቑንዚ ቹዋ ቹዋ ካንሰሩ ቑንዚስ ጁዋንኩ አኹኪ ካንሰሩሳ ቑንዜ  ያጋኩ ቑንዝካኽ::

ኬፍቲኔ ብሪውሳ ሺንኬ ካላካልጝስ ቴኬማንኩ ቹዋ ቹዋ ዲብካ ክቻዴስ፡- ቺዊ ሚንቻያሱሳ ምግቦ ቴኬምስትጝ፣ ቲን ዌና ያኹኽስ ምግቦ ሜጌብስትጝ፣ አካላቱሳ ልቕልቕቴ ጌርክ ቺፋ እንፃኽስትጝ፣ አካላቱሳ ቡዚቶ ኔኬትጝ፣ አልኮሎ ኔኬትጝ፣ ሺጃራዋ ትሺፅⶓ ባይጝ፣ እክምኒው ኾትሾ ካሳማ ብሪውሳ ሜቴኖ ሊኪስትጝስታ ሲፋሲፍጜ ፄውጝ፣ ቡኖ ቴኬምስትⶓ ባይጝስታ እሊኩሳጊ ብራውሳ ሜቴኖ ዴሜካንኩሳ ዲብካዋ ቴኬምስትⶓ ባይጝያኽ::

2011 ም.አሜታዳ አሜሪካዳ ኒውትሬሽኑ አሶስያሽን (American Society for Nurrition)ዳ ፄውስትኹ ፅናቱ ፁፍዳ ቡን አኹኪ ቡንኻዳ አግስታው ፄኬስ ዲብ ካፊን እስታው ብሪው ሺንካዳ ካንትፃውሳ ካሴ ካንትፃ:: ኬፍቲኒ ብሪው ሺንኪ ዝኩክ አቕ ቡኖ ዝቑኒዳስ ሹኻ ሳታኻዳ ብሪው ሺንካ 8 ትኩሚ 1/5 ትኩሚ 7 mmhg ኬፍኔ:: እሊውኪላ ሊሊትጙንኩ ንባርካዴስ አግፅንኹስታጊ ብሪው ሺንካው ቑንዚ ዋሺኒኪ ድሚው አችዳ ኬሴትስታው ቑንዚያኽ:: ብሪው ሺንካው ቑንዚው ጉሸፂ ምልኻቶስታ፣ ካላካልጝፄ ካንትኹስ ቲኑ ውማይቲኒሊ እጂጜ ፄውና::

እንጃቢሪ ትክላሊ ሆስፒታልዳ ትክላሊ አኪም ዶ/ር የኔው ብርሃን ብሪው ሺንኪ ሌጌስጝዳ ዝኩንኩ አጌርካዳ ሚንቺትስ አቖ ፂካማጊ አኽⶓ ጌሌፅካ:: እምፕል አቒ ብሪው ሜቴን ክችክቺያኽ እስታው 120/80 አኽⶓ ጌሌፁንኩ ዶ/ር የኔው ብሪው ሺንካው ቑንዚ ኬሴትስታው ብሪው ሜቴን 140/90ዴስ ጃላ ያኻኒ አኽⶓኪላ እርዳትፅካ::

ብሪው ሺንኪ ሊኽዴስ 90 ታፋ ያኻውሳ ዳርኪ ቑንዚውሳ ምልኻቶ ካንትፃውላስ ሊጊሲሚ ጊዞ እጄው አኽጝስ አቑዳ አካላትዳ ጉዳቶ ታምፃው አኽⶓ ዶ/ር የኔው ጌሌፅካ:: ጋያኪ ጁፂ ማሊስታቲው ቑንዚ አኽⶓኪላ ድኹዌካ::

ብሪ ሺንካው ቑንዚ ኬሴትስታው እምፕል አቒዳ ሼው ድርትናው ቑንዚ ዝኮኒ፣ ኩላሊቲው ቑንዙ ዝኮኒ፣ እምፕል አቑ አልኮሎ ሚንቺትስ ቴኬምስታው ያኻኒ፣ ቺዊ ሚንቹኽሳ ምግቦ ሜጌብስታኒ፣ አካላቱሳ ልቐልቕቴ ፄውⶓ ባያኒ፣ ሽኮሩ ቑንዚ ዝኩክ አቕዳ፣ ድሚስ ኬፍ ኑንኩ አኹኪ ሾማጌሉንኩ አቕዳሰታ እምፕል አቒውዳ ዜርዳ ብሪው ሺንኪው ቑንዚ ዝኮኒ ብሪው ሺንኪው ቑንዚ ኬሴትስትጝስ ካላው አኽⶓ ዶ/ር የኔው እርዳትፅካ::

ብሪው ሺንካው ቑንዚ ሚንቾላ ምልኻታ ጋቲው ቑንዚ ያኹኪላ እምፕልካ እምፕልካ አቕዳ አክምዴስ ጃላ ሊጊሲሚ ጊዞ ቑንዚ እጄኒ ዙራ ፄዋማ ድርብጝ እንቲታኪላ ጛሬ ቑንዳፅጝስ ካላው ቑንዚ አኽⶓ ዶ/ር የኔው ጌሌፅካ::

እምፕል አቒዳ ካቢትጛማጊ ጛሪ ቑንዛ ካንትስታው ያኹኒጊ እክምኒው ኾትሾ ካሳማ ብሪውሳ ሜቴኖ ሊኪስታማ ጚውሳ ቲኖ ቼሜትጝፅጝ ቱስታው አኽⶓኪላ ድኹዌካ:: ብሪ ሺንካው ቑንዚ ፆቲ፣ ድሜ፣ ኮንኬ ጐሌላቲው ቑንዚ አኽⶓ ዙሙንኩ ዶ/ር የኔው ሚንቺትስ ቑንዚስ ፂኪስታንኩ አቕ አካላታኻዳ እሊው ቑንዚ ዝኩክ ንጝኪ ሼው ድርትናው ቑንዚ፣ ሽኮሩ ቑንዚ፣ ኩላሊቲው ቑንዚ ዝኩክዳስታ አልኮሎ ሚንቺሳማ ቴኬምስታውዳ እንቲታኪ ቺዊ ሚንቹኽሳ ምግቦ ኹሉ ቺፋ ቴኬምስታው አቒዳ አኽⶓ ጌሌፅካ::

ሳኹዊ ሚንቹኽሳ ዲቦ ቴኬምስትጝኪላ ቑንዚስ ጉሽፂ አኽⶓ ቶኬምካማ እንሳ ቑንዜ ካላካልጝሳ ሳኹዌ ሚንቺሳማ ቴኬምስትⶓ ባይጝስ፣ አልኮሎ ቴከምስትⶓ ባይጝስ፣ ቺዊ ሚንቹኽሳ ምግቦ ሜጌብስትጝዴስ ክብስስትጝስ ቑንዜ ካላካልጝስ ካሊስታው አኽⶓ ጌሌፅካ::

እምፕል ብሪው ሺንኪው ቑንዚ ዝኩኽ አቕ ብሪው ሺንኪ አክምዴስ ጃላ ያኻን እክምኒሾ ካሳማ እጆ  ጄሜርጝዴስ ፍና ቲኑሳ ውማይቲኔ ኩስጝፄካማ ሜጌብስታኑሳስታ ዝቓኑሳ ዲብ ቱስቲስ ቴኬምስትጝስ ሞኬርጝ፣ ኔኬታቲው ያኻኒ ዴሜካ እጆ ቴኬምስትጝ ፋይፃው አኽⶓ ዶ/ር የኔው እርዳትፅካ::

አቕ ጛውሳ ብሪውሳ ሜቴኖ ማሊጝስ አሜትዴሰ ላጛኒ ሹኺኒ ሊኪስትጝ እንቲታኪ ብሪው ሜቴን ክችክቺ ሜቴንዴስ ኽሳማ አግስታኒ ዴሜካ ሶኼትስኪ ያኻ ላጛ ሶኼታስ ሊኪስታማጊ ቲኑ ውማይቲኒው ኩስጚስ ሲፋሲፍጜ ፄውጝስ ቑንዜ ካላካልጚስ ካሊስታው አኽⶓኪላ ጌሌፅካ::

ብሪው ሜቴን አክምዴስ ጃላ ያኻማ ምግብስ ካላካልጚስ ቼጌርፃው አኺኒዳ አግስታኒ ብሪ ሺንካው እጁ እይስታው አኽⶓኪላ ዶ/ር የኔው ድኹዌካ:: እጁኪላ ቑንዚው ሜቴንታጊ ቑንዚ ጌና ጄሜራውሻው ያኻኒኪ ጌርክዴስ እምፕላኒ ቑንዚ አክምዴስ ጃላ ያኻኒ ዴሜካ ጌርክዴስ ላጛኒ ካፅስታውሳ እጆ ቑንዚው ሜቴንታጊ ቲኑ ውማይቲኒ ቱስታውሳ እያው አኽⶓ ዙሜካ::

አቒውዳ አካላትዳ ኮልስትሮል አኹኪ ሳኹዊ ዝኩዋኒ ቑንዚ ኬሴትስትጝስ ካላው አኽⶓ ዶ/ር የኔው ዙሜካ:: አካላቶ ቡዝካ አቕዳ ሚንቺትስ ኮልስትሮል አግስታው አኽⶓ ጉሽካማ ብሪ ሺንካው ቑንዚ ሊኪስቱስ ኮልስትሮል፣ ሽኮርስታ ሼው ቑንዛ ሊኪስታው አኽⶓ ጌሌፅካ:: ቡዝካ  አቕ ውላጊ ቑንዚስ ፂኪስታንትካ ንጝ ጋቲው አኽⶓኪላ ዙሜካ:: እን ቑንዚ አክምዴስ ጃላ ያኻኒ አካልዳ ጉዳቶ ታምፅጝስ ካላው አኽⶓ ጌሌፅካማ ይኮኖሚዳኪ ያኻ ማይቤራዊዳ እንቲታኪ አካልዳ ጉዳት ታምባውላስ ቤዴራማ ካላካልጝ ውላዴስጊ ማንዲስታው አኽⶓ ዙሜካ::