አባዊጃ ፃንቑቲኹዋ

ታደለ አጋጄ

እን አጌራው እዝብ ሊኽዴስ 60 ታፋ ያኻው ፅንኩት ዝቒስ ያኻውሳ አኾ አግፃቲው አኽⶓ ወተር ኤድ አስታማ እቑስታው አችቱ ንባር ካንትፄ:: ሚንችካ እምፕልታቕ ጛ ዙራሙራዳ ፅንኩት ዝቒውሳ አኾ አግፃላ:: ፅንኩት ዝቒውሳ አኾ አቲጝስ አሌምዳ ላጛ ሰኮንድ ቺፋ እምፕል ስር ክራው አኽⶓ ወተር ኤድ አችቱ ንባር ቶኬሜ::

አሌምዳ ሚንች እዝብ ፅንኩት ዝቒውሳ አኾ ችምቢጛ ማልጛ እቼስታ ቺጊርፄ ዳዶ እንዜጛና:: አኾ ችምቢጝስ ሚንቾ ጊዞ ፌይፃና:: ጌንዜቦስታ አብቶ ባኬንፃና:: ፃንኮቶ ማንዳያሱሳ አኾ ዝቕጝስ እምፕልታቕ ሊሊትጙንኩ ቑንዝካስ እምስታና::

ናካሱ ወክትዳ ሊሊትጙንኩ ኬቴምካዳ ዝኩኽ እዝቡ ቼፍ ዴሜክጝ፣ አጌርካው ኢኮኖሚው አች፣ አይር እግልታው ኪስጝጚስታ አይሉ ዲግስጚው እንፂጝ ፅንኩት ዝቒ አኹ ችግርስ ምክንያቲታ ቶኬምስታና:: ፅንኩት ዝቒ አኹ ጋቲታ ድኽቶ ኔኬትጝስ ያኻ እምፕልታቑሳ ቲኑሳ አኺኔ ክችስጝስ ካሊስታላ::

ሊሊትጙንኩ ዙራሙርካዳ ግቢትስትኹ አኹ እምቢት እምቢታማ አቤሌሽስትጝስ እምፕልታቕስ እሌት ቺፋሱሳ ቴግባሮ አኮሜቻቲንታ ቻኒስቶ ታምፃማጊ አኽጝ ጌሌፅስቴ::

ቴቤቤርጙንኩ ምንግስትካው አችት 2030ዋ ኺስታ ፅንኩት ዝቒውሳ አኾ ውላ እምፕልታቕስ ታምፅጝስስታ ጄሜርስትኹሳ እክዶ ሳኪትጝፅጝስ እንፃኽስስታማጊያኽ።ያኼስጉ ሚንችካ ኬቴሙ ዙራሙሪዳ ፅንኩት ዝቒው አኹ ዲግስጝጚስታ ታምብስታንቱ ችግር ሚንቺትስ ካንትስቴ:: አኹ ዲግስጝጚዳስታ ታምብስታንትዳ ቴርቱንኩ ፁፍካ ካንትፃኑውስታ አጌር አቡቑ አችስ ዝኩኽ ፅንኩት ዝቒው አኹ ዲግስጚ ኬሽጛማጊ ያኹኒውላ ብሄረሰቡ ቺፅጝፂታ ኩፂ ፃንኩቶ ማንዱኽሳ አኾ አግፅጝስ እምፕልታቕ ቼጌርስትካማጊያኽ::

አዊ ቤሄረሰቡ ቺፅጝፂታ ካንትናኒ ሚንችካ ወረድካዳስታ ኬቴምካዳ ፅንኩት ዝቒው አኹ ችግር አሳንስ ካንትስቴ::

እንጃቢሪት ኬቴማ ዲጊ ጊዝዴስ ናቴ ሊሊትጙንኩ ዳብዝካስ እሳንታታጊስታ ሌጌስታታጊ አግስቴት ኬቴማኽ።ኬቴማ ዴሬኹ አይር እግልታ ዝኩትስታ ዝኩዊኒስ አሚቼት አኽጝሊ እምትጛማ ኬቴማዋ ዝኩዊኒስ ጎሌልካማ ይንታንኩ እምፕልታቑ ቼፍ ጊዝዴስ ጊዞ ዴሜካማጊ አኽⶓ ኬቴሙ ቺፅጝፂው ንቫር ምልኻቴ።

ኬቴማውሳ ልግስኔ ሜቴናውስታ ዝኩዋንትካውሳ ሚንቺቶ ግምትዳ ሚፅኹ ፅንኩት ዝቒ አኹው ዲግስጚው ችግርስ ኩፂ ዝኩዋንትካ ቼጌርስትካማጊ አግስታና። ኬቴማዳ ሊሊትጙንኩ ስፍርካስ ክቤንኩ ብንካ ዝኩኒውላ ዝኩዋንትካ ኩፅኒ ፅንኩት ዝቒው አኹው ችግርስ ቼጌርስትⶓ ጄሜሩኒዴስ እጂካ።

ኬቴማው ፅንኩት ዝቒው አኹ ችግር ዊዳፊስ ኽይስታውላ ይጉጝ ዴሜካ ዝኩዋንትካ ላጛ ሶኼታዴስ እምፕላኒ ቴሮ ማንዴካማ አግፃኑ አኽጝ ዝኩኽሳ ችግሮ ካንትፃዊኽ። አዊ ኮሙኒኬሽን ዙሚትጝፁክ ኬቴምኩ ዝኩዋንትካ ኑኑውስታጊ ፅንኩት ዝቒውሳ አኾ አቲጝስ ብኑሳስታ አሊውሳ አኾ ዝቓንታ ጌዴድስትካ። እን አኽጝስ ኽሳንትካስታ ስራስሪ ፃንኩቶ ማንዳያሱ አኹ ችግርስ ይንታንኩ ቑንዝካስ ፂኪስትካማጊ አኽⶓ ዙሜካ። ችግር ዊዳፊስ ኽይስታታ እምፕልታቕ ፋይፃውሳ እርዳቴ ፄውጝዴስ እንግርግራ ናቲንኩ አኽⶓኪላ ቶኬምካ::  ዝኩዋንትካ ናኪኒ ዎክትስ እምፕሎ ጄሪካኖ ብኑሳ አኾ 15 ብርስ ጄውጝስ ቴኬምስትካማጊ አኽⶓ ዲብስካ።

ፅንኩት ዝቒው አኹ ችግር ላንቡሳኺስታ ኽዬ አግፃያሱ አኽጝስ እምፕልታቕ ናካኪላ ክሬቴ ጉሻና።ፃንኩቶ ማንዱኽሳ አኾ አቲጝስ ብንዴስ ጌማውሳ አኾ ቴኬምስትካማጊ አኽⶓ ዙሙንኩ ዝኩዋንትካ አኹስ ይንታንኩ ቑንዝካስ ፂክስትካማጊ አኽⶓ ድኹዌካ።አኹ ችግር ጋያኪ ኹንስ እምቢታማ ኽዬ አግፁኒ ጊዞስታ ግርቦ ክብሳው አኽⶓ ጉሽካ።

“ላጛ ሶኼታዴስ እምፕላኒ ፃንኩቶ ማንዱኽሳ አኾ አግፅኔ” ኑንኩ ዝኩዋንትካ ፅንኩት ዝቒው አኹ ዲግስጚው ችግር ዊዳፊስ ኽይስታታ ካሲካ።

እንጃቢሪ ኬቴሙ አኹ አግልግሎቲ ፅፌት ጝናሱ ቹዋ ስራአስኪያጅ አቶ ዘላለም ዘውዱ ጌሌፁኑውስታጊ ኬቴሙሳ አኹሳ ችግሮ ዊዳፊስ ኽይጝስ 2012 ም.አ ጄሜራማ ጄሜርስቱንኩ ፕሮጀክትካ ሊሊትጙንኩ ችግርካስ አሌድስታኑላስ ይጉⶓ ቶኬምካ።እምፕል አኾ ኩፕፂ ታንከርስታ ላጛ ኻልት ዝኩኽ ፍር ግሽስታሺኹ አኽⶓ ቶኬምካ:: ስራአስኪያጅ ባጄቱ እንፂጝ ምክኒያታስ ላምቡሳኺስታ አሌድስታውላ ይጉጝ ችግር ባሳጛታ ፄውኽ አኽⶓ ጌሌፅካ።

ዊዳፊስ ችግር ኽይስትምባ ኺስታ  እንጃቢሪ ዩኒቨርሲቲሊ ፄውስትኹ አስሜምጚስ ኻራ ኻራ ይቪቻ አግልግሎቴ እያው አኹ አግስትⶓ እርዳትፅካ።

ኬቴማውሳ አኹሳ ችግሮ ዊዳፊስ ኽይጝስ ካሊፃው ሴኮንድስ 40 ሊትር አኾ ፍልቕፃንኩ ላጛ ኻልት ዝኩክ ፍርካዋ ቺውሲ ኬቤሊዴስ እንፅኺሾ ሚፅጝስ ፅሬት ፄውስታማጊ አኽⶓ ጌሌፅካ።

ክልሉ አኹስታ ኢነርጂው ቢሩ 5 ሚሊየን ብርዴስ ጃላ ፍሼ ፄውጝስ ሜብራቱሳ እንቲታኪ 8 ትኩሚ 7 ኪሎ ሜትር እቺት ዝኩኽሳ ቱቦ ቤቴርጝስ ቴርትⶓ እርዳትፅካ። አኹስታ ኢነርጂው ሚኒሰቴር እምፕል ፍርስ ያኻው 7ትኩሚ5 ሚሊየን ብርስ ጋሚስታውሳ ኤሌክትሮ ሜካኒካሉ አክኽካዋ እርዳቴ ፄውⶓ አቶ ዘላለም ቶኬምካ።

ፕሮጀክት እምቢታ አሌድስታማ ኬቴሙሳ ፅንኩት ዝቒ አኹሳ ችግሮ ዊዳፊስ ኽይስታታ ውላጊ ቴቤቤርጜ ፄዋንታ አቶ ዘላለም እቑዌ ፌያፌይጝፄካ።

ናኪኒ ወክትስኪላ እንጃቢሪ ኬቴሙ አኾ ዲግስጚው አኺኒ 40 ታፋዴስ ኩክራ አኽⶓ ኬቴሙ አኹው አግልግሎቲ ፅፌት ጝናሱ  ንቫር ካንትፃ።

ፅንኩት ዝቒ አኹ ችግርካ ኽይስታንታ ምንግስት ፅሬቶ ፄውጝ ቱስቴ:: አኹዳ እንፃኽስታንኩ ሊሊትጙንኩ ፕሮጀክትካ አኹ ችግር ዝኩክ ዙራሙርካስ እንፃኽስትጝ ማንዲስቴ:: ኬቴምካዳ አኹ ግንባቲ እንፅኼ ጄሜርጝዴስ ቤዴራ ኬቴሙሳ ልግስኒውሳ አቾስታ ቴኬምስታንትካ አቑሳ ቼፎ ግምትዳ ሚፅጝስ ግቢትስትጝ ፋይፄ::ዲጊዴስ አኹ አግስትጝስ ካላው እንጂቢሪ ኬቴምዳ አመራርካ ኩርፄንትስ እንፃኽስትጝስ እምፕልታቑ ሊጊሲሚ ጊዙሳ ካሴ ዙርፅጝስ እንፃኽስትጝ ቻስ እስትጝ ቱስታቲው ጉዳይ አኽጝ ዝኮ።

እንጃቢሪ ኬቴም አኹሳ ችግሮ ኽይጝስ አክኽካዉ እርዳቲ ፄዉስትኾ

አማኻሪ ክልሉ አኹ ስታ ኢነርጂ ቢሩ እንጃቢሪ ኬቴሙ አኹ ችግር ዊዳፊስ ኽይስታታ ላንቡሳኺስቴ 100 ሚሊዮን ብሮ ጌሜትስታዉ አክኺዉሳ እርዳቴ ፄዉⶓ አቕፃ።

እንጃቢሪ ኬቴም ቺፅጝፂ አኹ አግልግሎቲዉ ፅ/ጝናሱ ስራአስኪያጅ ዘላለም ዘዉዱ ኬቴማዉሳ ፅንኩት ዝቒዉ አኹሳ ችግሮ ዊዳፊስ ኽይጝስ ፅሬት ፄዉስታማጊ አኽⶓ ዙሜካ።

አሜትካዴስ ቤዴራ ግሽስትካማ እንጅኩንኩ ቼዉሲዳ ላጛ ኻልት ዝኩክ ጋኽካዋ ግሽፅጝዴስ ጄሜራማ ትክምዳ እሽፅጝስ ክልሉ አኹስታ ኢነርጂ ቢሩ እርዳቴ ፄዋማጊ አግስቴ።

አኽጝስኪ 100 ሚሊዮን ብሮ ጌሜትስታዉሳ አክኺዉሳ ስታ ጌንዜቦ እርዳቴ ፄዉⶓኪላ ዲብስካ አቶ ዘላለም።ዲጋስኪላ 56 ሚሊዮን ብሮ ፍሻንኩ ሊሊትንኩ ሜቴን ዝኩክ ኤች ዲ ፒ ቦምብካዉ እርዳቲ ፄዉስታ።

እኒጛኪላ ሀና ማርያምዴስ ቹዋ ጋንሾ እንቲታኪ ሀና ማርያምዴስ እጂኹ አኹ ዳድሾ ታምፃዉሳ ታምትጝፅጝስ እርዳታዉ አኽⶓ አቶ ዘላለም ዙሜካ።

ክልሉ አኹ ስታ ኢነርጂ ቢሩ አላፊ ማማሩ አያሌዉ (ዶ/ር) እንጃቢሪ አኹሳ ችግሮ ኽይጝስ እምፕልታቑሳ ቴሳትፎ ሌጌፅጝስ ቦምቤ ቤቴርጙ እንፅኺ ችኽ ቱዋውላስ አሬኽትስ አሌድጝስ እንፃኽስትጝ ቱስቴ።ቢሩ ጜዋንትስ ቴክኒኩ ስታ ፄጌርጛንኩ እርዳትካዋ ፄዉጝስ ኩርፅኒ አኽⶓኪላ ታክስፅካ።