ኢትዮጵየ አምረ ጨቨቅ ሥነ ሩሄ፣ ኢኮኖሚውዝመ ሥነ ምኅዳሩ አርወ ፃየቍ ኻግር ቢቁለ (ዲዝጝሸቍ) ፍላን ፍልዘነውዝ ቲክልዳጙ ችጝሸች። እኔን ቲግቭርድም አልም አቅቨ እቀ ኽቭሪዙ ትኩርትድ ዊትረው ገቨ አቕኩ። ምላሰንድም ኽረ ፈራቐነው፣ አልምቱ ብርት ቈሸነውዝመ አየር ንቭርት ላውጥሸነውድ እዳዘነው ቸልሸውድ ድርዙ ሺፍንንድ ቈሸነውዝ አቓንስቅ የጝ።
ዲቈቍ ዋልጠ እምቲዝ አልቛዘ ደፈ ቃወ ግቨሪዝ 40 ቢሊዮን ችግኝ ኻግር ደረጀዝ ቲክልሸቍ አቐነውድ የጝ አርሽነይ ሚኒስቴርድ ፊሰው ሚዝረድ ቓሊሰውድ።
እኔንት ጎነ ፃቨነውዝም ንጭቱ አምረይዝ አልቛዘ ደፈ ቃወ ግቭርድ ኻግር አቅቨ ደረጀዝ 7 ነቍጠ 5 ቢሊዮን ችግኝ ቲክለናንስ ኻሊሽት ሰራሽታጙ የጝ።
ንጭ አምረይዙ አልቛዘ ደፈ ኪርምሰነ ቃወ ግቭር” ቲክለነውዝ ዊነዊዝጎ ዊሰነው” የው ቃወ ቃልዝ ጥቅለተ ሚኒስቴር ዐቢይ አሕመድ (ዶ.ር) በት ቈሽ አጉረቍ መንግስትዝቍ ሰቭዝቍ ዲቈጥ ችጝሽጘዊል አዲስ አበበ ኻትመይል ፃቭሽትኩ።
ኪርምሰነ ፕሮግራሚል ችጝሸቍ ቃወጢስ ኢንዱስትሪዙ ሚኒስትርድ መላኩ አለበልስመ ጥወረን ሚኒስቴርሸን ዓይናለም ንጉሤ ታይ ኢትዮጵየ ቲግቭሩ ፃቭራጙ ፅብረው ችግኝ ቲክለነውዙ ሰቭድ ኢኮኖሚዝመ አየር ንቭርትዙ ልውጠይል ፃይረው ችጘርድ ኪፍሸው የጝ የነውዝ ዊግተነውድ አሚኮ ዚግቭኩ።
ሚኒስቴራንድ ጝታ ፃቭጘው ዊግሽኒዝ ዲቈቍ ዋልጠ እምታኒዝ ኢትዮጵየ ሰራሽረቍ አልቛዘ ደፈ ፕርግራማኒዝ ንቕፀቍ ኻትርሸቍ ልውጠን ሚዝግቭሸቍ አቐነውድም የጝ ዊግትጘውድ።
አልቛዘ ደፈዙ ሰቭድ አየር ንቭርትዙ ልውጠድ ማኽተነውዝ፣ ሥነ ምኅዳርድ ኻየነውዝመ ጊቭርትድ ቈሽጠ ፃቨነው ጋብዝ ፃየው ችጘርድ አጉረው የጝ። ኻግር ድርዝ ሺፍንሽራንድ ኹረዙ ወይትነይድ ደድሰነዊስም ከስጘዝ አየር ንቭርትዙ ዋውጠ ምላሰንዝ ተረው ጥቕዘድ ማኽቸናንስ ቸልሰው ቲግቭር የጝ።
እኔንትም ቲክን ወይ ኽምረ ብሄረ እቅ ጭሰጭሰንድ ማጥማጥደው ጅውነድ ድርዝ ሺፍነናንስ አምረ ጨቨቅ ቅብረጢል፣ ቺተቺተቍ መንግስትቍዝመ መንግስትቍ አየቍ ችብረጥል እንዝጘም ጛልቍ እቅዝቍ ቻፅጝ ደይዝመ ዳብል ችግኝ ቲክለነውዝ ጅውነድ ዊነው ድርዙ ሺፍንኒዝጎ ዊሰናንስ ልቕርዳጙ ተረው አቓንድ እን አምረይዝ ቆሽ ዲቈቍ እምታኒዝ ችጝሸው ዲዝጝትድ አሩሸነውዝ ሰቭድ ፈኑ አቐው ጒደነዝ አክንወናንስ ሰራሻጙ ችጝሸኩ።
2017/18 በጀት አምረይዝም 6 ነቍጠ 1 ችግኝ ቲክለናንስ ኻለይ ፃይ ፍልውልዋጙ አቓንድ ላው ግሬዝ ጭቑ አልቛዘ ደፈ ኪርምሰነ ቃወ ግቭሪዝ 54 ሽኽዝ 9 ላዝ 59 ፍላን ጋዝጊቭለ ወረደ ዛሮተ ዘቨሌል እብሎወው አስልሽትዝ ኪርምሰናንስ ቃውሰ አስልሽት ፃቫጙ ችጝሸኩ።
ዛሮተ ቀቨሌዝቍ ጒዝጝ ጨጥዝመ ሙየ ጒጥድም አልቛዘ መውር ፊረው እፍርትዙ አቭንድ ለምረናንስ ከምሽጝ ኻይጛጙ አቐነውድ የጝ ዊግትጘውድ።
አት አያሌው ክብረት ጋዝጊቭለ ወረደ ዛሮተ (018) ቀቨሌዙ ፅበተ ይጘጘድ አልቛዘ ደፈ ቃወ ግቭርድ ጝታ ቀቨሌል ኪርምሰነ ፕሮግራምድ ፃቭሽትጠ አቐነውድ እምጥጝዘጘድ ዊግትጝ “ይንም አይቭሳይነቅም፣ ፍልድ ፍልዝን ቲክለነ ቢⶓንድም አስልን ኻይናጙ የጝ ችጝሽነውድ” የነውዝ ዊግትጘኩ።
ላየ ቓለ ነየተድ አት መንግሥቱ ወዳጅ ጝታ ጋቢዝ ፍጥሩ ፃጀ ኻይን ሰቪስ ኪርም ፍላን ፍልዘነው፣ እንዝሚቅ ቲክልሸቍድም ታኽንኽነነውዝመ ፍጥርቍ እፅዋትድ ሊሚደነዊዝ ጝታ ቀቨሌል ቀሰው ዲዝጝት ፅበነዊዝ አምረይስ አምረ ልውጠ ቓልሽታጙ አቐነውድ ዊግትጝ ” እን አምረይዝ ቈሽ ዞን ደረጀዝ አልቛዘ ደፈ ፕሮግራምድ ይና ቀቨሌል ፃቨናንስ ኻልየነውድ እምጥጝዘው አቓንስቅ ይና አብኒጅቅ ይና ጅውነድ አልቛዘዝ ሺፍነናንስ ቸልሰው ቃውሰ አስልሽት ፃቭንኩኑን” ይጝኩጙ።
ቀስ ኤፍሬም ንጉሤ ጋዝጊቭለ ወረደ 018 ዛሮተ ቀቨሌ አርሽነይ እፍርት ጣቭየዙ ፅ/ጝታ ጋቢዝ ጝታ ቀቨሌል እን አምረይ ቲክልሸቍ ችግኚዝ አቐው ስፍረድ እቀ ኸቭሪጅቅ አቐነውዝ ጥቅምት አርፈ 2017 ዓ.ስ ኪርምጝ ቺዝጝ ፍል ፍልዝጛጙ ተረቍ አቐነውድ ዊግትጝ 2017/18 አልቛዘ ደፈይዝ ችግኝ ቲክለናንስ ቸልሰው 21ነቍጠ 9 ሄክታር ዝቨ ቺዝን፣ 54ሽኽዝ 9 ላዝ59 ፍላን ፍልዝን፣ እንዳይ ፍላንድ ቲክልሽጥጘ ቸልጘው ቢጙጣንድም ነን ፃርን አስን የጝ ፅብነውድ” ይጝኩጙ።
ቀስ ኤፍሬም ፃየፃይስጝም ዲቈቍ እምታኒዝ ቲክልሸቍ ችግኝድ ፃድቀነውዙ ምፅነድ 75% አቐነውድ ጋልፅጝ እኔን ፈንድ ነሰናንስ ውሸብሊዝ አድልድልን ይውን ሊሚሰነው ቸልሸነዊዝ አቐነውድ ጋልፅጝ”እን አምረይዝ ብሄረ እቅ ደረጀዝ ይና ቀቨሌል አልቛዘ ደፈ ቃወ ግቭርድ ኪርምሰናንስ ፃይሸው ፕሮግራምድ ሰቭድ ወኒዝ ሰራሸናንስ ጒሰጒሰው አቓንስቅ 54 ሽኽዝ 9 ላዝ 59 ፍላንድቅ ተረቍ አብንድ ዋጥሪጝቀት ላው ግሬዝ ቲክልነ አስልሽናጙ የጝ” ይጝኩጙ።
አት አስፋው ታፈረ ወይ ኽምረ ብሄረ እቅ ጭሰጭሰን አርሽነይ ቃወነይስ ፍጥሩ ፃጀ ሊሚስንዝመ አርወ አሩሽን ጓነ ቃወተ ይጘጘድ” ችግኝ ቲክለነውድ ኻስቭሻንድ ቲክልሸቍ ፍላንድ አስለነዊስ የጝ ኪርምሸውድ” ይጘኩ። ችግኝድ ቲክለናንስ ኻስቭሻንድም ቲክልሽጘው ስፍረይዝመ አየር ንቭርትድ ግምትል ድወው አጠ ጡሸጘድም የጝ ጓነ ቃወተድ ዊግትጘውድ።
ችግኝ ቲክለነው ጊዚስ ቃውስ የው ቲክለነ ቢጙጣንድ አስለነው ጡሸኩ የቍድ አት አስፋው እኔንት ፃቨነው ቸልሻንድ ችግኚዝ አጡ ቑጠዝመ ሊጨው ብጥ ዊንጠጘድ ፃቨኩ የቍ አጛንድ፣”ቢⶔ ፃርሸው ኮሪዝም ፃርሸው ቢⶔስ ፈው እጠው ብጥድ ቢትንሺጝቀት ጥንቅቀዝ ላው ጋቢዝጎ አቕ እቑርሽጠ የጝ ጡሸጘድ” የነውዝም ማኽርጝኩጙ።
ጉድጓድ ፃርሻንድ ቲክልሸቍ ችግኚዝጘድቅ ቺተቺተው አቕሽም ማኽሉነይዝጘድ ፊስሽት ማኽርሸውድ ግነ ላው ሜትሪስ ሊጘ ሜትሪል ላዊስ ላየይዝ ማኽሊል አሽ እክልት ዊንጠ ጡሸኩ። እኔን ፃርንድ ንቕፀው ጊዝዝ ባኽርዛፍዝ፣ ግራቪሊያ፣ አካሽያ ዝመ ማጥማጥደው ጅውነድ ድርዝ ሺፍነናንስ ቲክልሸቍ ችግኘንድ ቲክልሽጘው ጅውነይል ቲግቭርሸው አቐነውድ ዊግተቍድ አት አስፋው፤ “ማንጎ ዋልጠ ሜትርዝ፣ ፓፓያ ዝመ ሙዝዝ ሻቘ ሜትር እክልትዝመ ብርቱካን ሲዘ ሜትር እክልት ፃይጝ ቲክልሽጥጘ” ጡሸው አቐጘድም የጝ ጋልፅጘውድ።
ቢጙድ አስልሸት እግርገ ችግኝድ ቲክልሸነዊስ በውገ ቢⶔይል አቑ ፅብሽ አቑድ ፊሰነው ጡሸኩ። እኔን አጠ በንሽተውድም ቢⶔል አጡ አየርዙ ጅልውልወ ዊንጠ ፃቨው አቓንስቅ የጝ። “ጝዝ እግርገም ፃርን ፊስኑ እጠው ብጢስ ግምትዝ ላው ሲዘትረ አጠድ ቢⶔል ዊስን ድወነው ኻይሽተኩ”የነውዝም ጓነ ቃወተድ ችግኝድ ቲክለነዊስ በውገ ፃቭሽትጠ ጡሸው ጥንቅቀድ አርቒስጝኩጙ።
ቲክለነዊስ በውግ ቲክለናንስ አስልሸው ችግኝድ ትኽኑ አቐነውድ ደድሰነው ጡሸኩ፣ የቍድ አት አስፋው፣ ትኽኑ አቐነውድ ደድሰነ ጒደንጢስም ፍሊዙ ግንድድ ጠንካርዝመ ኻፀድም አልቛዘ አቐነውድ ቓለነው፣ ጝሊግዝትድ ማኽሉዝ 30 ኪርም 45 ሳንቲ ሜትር ሊግዝት ፃየው አጠ ጡሸኩ የቍ አጛንድ። ብሄረ እቅ ጭሰጭሰኒዝጘድ እን አምረይዝ 6 ነቍጠ ላው ሚሊዮን ችግኝ ቲክለናንስ ኻለይ ፃይሸው አቕሽም ነን አጢስ ግነ 4 ነቊጠ 55 ሚሊዮን ፍለን ፍልዘነው ቸልንኩኑን “እንዳት ቲክለናንስ ቸልሰቍ 2 ላዝ 51 ቅብረጢል 1ሽኽዝ 9 ላዝ 16 ነቍጠ 83 ሄክታር ዝቨ ቺዝነቅ አናንድ፣ እኒስ ቈሽ 1 ግሬዝ ቲክልሸቍ ፍላንዝ አቐው 9 ላዝ 26 ሄክታር ዝቨ ካርተ ሰራሽተው አቓንድ ነን አጢስም ችግኝዙ ቢጙ ፃረነው ጋብዝ 2 ነቍጠ 7 ሚሊዮን ቢጙጣን አስልሽጝኩጙ” የቍ አጛንድ ቲክለነ ኮሪል አሽ ቢጙጣን ፃረነውዙ ሰቭድ አሽተው አቐጘድም የጝ ጋልፅጘውድ።
ግርቭ ዝላቐነው እዳቒየውዜ፣ ጊንዝቭም ፈነው እዳቕየውዜ ችግኝ ቲክለነውድ ተክዘናንስ አቒጝቀት አሩሸናንስ አጠ ጡሸኩ ይና አስለ ክፍሊዙ እፃ የጝ።
ንጉሱ ማሩ
ሲን 30/2017
