ጭሰጭሰን ሳቁጠ ኻትመይል አርሽነይዙ ጎዘመዘን አልሰነ ማኽለ ኲንሽ ሰቭ ኪርመነውድ ጒዝጨተይዙ ችግሰድ ጣቀቲዝ ቓቭዘው አቐጘ ጋልፅሽትኩ። አርሽነይ ይና ኻግር ኢትዮጵየቱ ኢኮኖሚዙ ሲርየ አቓንድ፤ 80%ድ ጭሰጭሽተውድ እን ዚርፊዝ የጝ። ጥቅለ ኻግርሸንቱ ጥቅለ ጊቭርቲዝ (GDP – Growth Domestic Product) አርሽነይ 44 ላይስ ችጘር ፃየው አቓንድ፤ ኢንዱስትሪ ጥወርዙ ጋቢዝም ፃየው እኲሰድ አጉረው የጝ። አርሽነይዙ አድለ ኢኮኖሚድ፣ እንዝጘም ጊቭርትዝመ ጊቭርሽትነይድ ሊጊሰነ ቴክኖሎጂየንድ አሩሸነው ኹረዙ ወይትነይድ ደድሰነ ቑልፍ የጝ። ጊቭርትድ ሊጊሰነ ቴክኖሎጂየንድ አምንሰው አልስን ፅባንስ ምጝግስት ጝሉ ዚርፊል ውላቐቊድም በርታዘኩ። “ሚንወዝ ግርየቁ ገባንድ ችጘናንስ መቐለይ፣ ደሴ ዊንም ባሕርዳር አሽ ፊረነውዝ ጅቭናጙ ዊኑን፤ ነን ግን ሳቁጠ ቢተነውድ ይናጊንዝቪዝመ ጊዝድ ተነነው ቸልስኲ” የነውዝ ማኽለይል አሪሽጛጙ ስልክዝ ዊግስነቁድ ኒራቑ ኻትመ ፅበተድ ጒዝጨተ ጣምተው አበራ ጋልፅጝኩጙ። ጒዝጨተድ ሚንወዙ ሰቭል ውላቐት ዋልጠ እምት እጊሰው የጝ። እንዝም አምረይዝ 6 ላዝ 50 – 7 ላ ኩንታል አሽ ስውርጠ ጊቭርዘው አቐነውድ ሚሪይጝ ሺምትጘቊ ዚረይዝመ ጥላዙ ዊርተ ችግሰዝ ምላሰን ኪሰረዝ ፃቭሽትጛጙ ዊነነውድም ዊግትጝኩጙ። ሳቁጠቱ አርሽነይዙ ጎዘመዘን አልሰነ ማኽለድ ሲሪሸነውድ ጒዝጨተድ ጝጝን አቕ ስልክ ጣዘነውዝ በነውድቅ አዛን ችብረድ ሳልጠውዝ አልሰው አቐነውድ፤ ፊስነው ገቨድቅ ወይትነይ ፃየው አቐነዊዝመ ዊርተዙ ደረጀድ ኻየቁ ገባንድ አልሰነውድ ቈሽ ዲቈዝ ማርፅሽተተ ፃቨው አቐጘ ጉይጝኩጙ። ማኽለይዙ ወነዝመ ሰቭ ፃጝዘተ አት ሲሳይ አወጣ ጋልፅጛንትጘድ አርሽነይዙ ጎዘመዘንድ ጒዝጨተይዝ ጭቅተ ችጘተ ፃቨው ማኽለ አቐጘም ጉይጝኩጙ። ማኽለድ እንሰስዙ ጥላ፣ ማርፅሽተው ዚረ፣ ቺዝጝዝቊ መሰሪየን፣ አቑዙ ፓምፐንዝመ ስፔር ፓርተን፣ አንፀ አርም፣ አንፀ ኾይረዝመ ተከተከቊ አግልግለንድ ይወዉ አቐነውድም ድቁሽትኲ። ነንት ሰቲዝ ዋልጠ ውሸብልዝ ሰቭዙ አገነ ፋጥረነውድ ጉየቁድ አት ሲሳይ፤ ማኽለይዙ ኲነድ 25 ሚሊዮን ቁርሽ ፈን ፃቭሽተነውድም ጉይጝኩጙ። አት ሲሳይ ይጛንትጘድ ብሔረ እቂዝቊ ወረድጢዝቊ ጒዝጝ ጨጢዝመ አትክልትዝመ ፍረምረ፣ ኽወዙ እፍርት፣ እንሰስዙ ሙየ ጉይጥ ችብረይዙ ሳልጥንዘነይል ስልጠነ ፊስጛጙ አቐነዊዝመ ችብረድም አርቐ አርቒስጛጙ አቐነውድ ልብስጝኩጙ። ችብረድ ሰራሽን ቓሊሰነ ሚንወዙ ሰቭ ሰራሸናንስ ፕሮጀክት ቃርፅ አቨርገሌስመ ሳቁጠ ወርድጢል ድወነውድ ጉየቁድ ሰቭ ፃጝዘተድ፤ ምጝግስትዝ ዋቕርነው ዊሰድ ነይጥዊል አሽ አቨርገሌ ወረደ 13 ሄክታር ዝቨ ጅቨነውዝ ሰቪዝጎ ጥወናንስ አስልሽትድ ኻተነውድ ዊግትጝኩጙ። ችብረድ ወይት አርጪዙ ችግሰድ ጥውሸውዝ ፅንኸ ፃቭሽት ሲሪሸው አቐነውድ ጉየቁድ አት ሲሳይ፤ ጊቭርዘተድ ቀሰው ወየዝ ቅያንስም አርየ እፅውፅወነውዝ ከስጘ፤ ሰሊጥ፣ ኦቾሎኒዝመ ማሾዝጘ የቊድ ቢዘ ኻግር ኤክስፖርት ፃቨናንስም ቃውሰ አስልሽት ፃቨነውድ ጋልፅጝኩጙ። ጭሰጭሰኒዙ አርሽነይ ቃወነ ዲቈተ አዲስ ወልዴ ጝታ ጋቢዝ “ብሔረ እቅ ጭሰጭሰኒል አርሽነይ ጊቭርትዝመ ጊቭርሽትነይድ ሊጊሰናንስ ማኽለድ ሲሪሸነውዙ አርወድ ንየስ የው የጝ፤ ጒዝጨተድ ዊርተድ ኻየው ጥወር ችጘነዊዝ ከስጘ ኽግዝ ቢዘቱ አሪሽንድም እዳዘኵ” ይጝኩጙ። ጅውነድ አርሽነይዝ ጭሰጭሽተው አቐነዊዝ አትክልትዝመ ፍረምረ ዚረድ አርሸይዝ ችጘተ ፃቨነውዝ ፅብንዙ አቕንትድ ቺዝሸነውዝ ሚቸው ፅብን ፋጥረው አቐነውድም ጋልፅሽትኲ። ኻግር አቒ አርወል ግሪጝጠ ፊቅድሸቁ እንሰስዙዝመ ኽወዙ ጥልቕድ ጣቀቲዝ አረሸድ አሩሽጠጘድ ፃቨናንስ ማኽለድ አጉረው አርወ ፃየው አቐነውድም ድቁሽትኩ። ችብረድ ሚንወዙ ሰቭል ውላቐቊዝ ሞተረንዝመ ሞተርዙ ጎዛመዛን እንዝጘም ምጝግስትዝ ጭቑ አልተቊ እፍርዘነዝመ ማርፅሸተቊ ዚረድም አልሰነው ቸለው ችብረ አቐጘ ጋልፅጝኩጙ። እንዝ ሚቅ ፀደይ ባጝክጅቅ አቭርድን ሰራሸናንድ ትኰር ዊነው ላው ላው ቢሮክራሲዙ ችግሰንጥዝ አቑዙ ፓምፐን እንቅዝቅ ችጝዛቅ የነውድ ቓቭዝጠ ቸለው የጝ።እንቅ ዚርፈኒዝቅ ጊውርሸቁዝመ አፅንኸተ ሙየ ጉይጥ ፃየነውድ ቈሽ ጒዝጨተይዝ ማርፅሽተተ ፃቨው አቐነውድ ዲቈተድ ዊግትጝኩጙ። 2017/18ቱ በጀት አምረይዝ 12ሽኽዝ 791 ሔክታር ዝቨል ዊርተድ ኻየው ዚረዙ ንቒሰነይስ 3 ላዝ 35 ሽኽ ኩንታል ጊቭርዘናንስ ሰቭታጙ አቐነውድ ብላ ክልል አርሽነይ ዊርተዝመ ዳኽንነይ ስልጣን ጉርየ አርቒሰነውድም አጅሽተው የጝ። እድወ እን ጊቭርድ አርሸይዝ ጣቀቲል ችጝሸቁ ጛልቁ ሳቁጠ አርሸዙ ጎዘመዝ አልሰተ ማኽለዝጘ የቁ ችብረንጥድ ፃይጘው ችጘርድ ቀለውዝ ቓልሽተው አየውም።

ኪሮስ ወ/ተንሳይ

መጋቪት 15-2017