የሩሲያ እና የምዕራባዊያን ፍጥጫ

ዩክሬን አሁን በሩሲያ ውስጥ ወታደራዊ  ዒላማዎችን ለመምታት የሚያስችላትን የምዕራባውያን የጦር መሳሪያዎችን እንድትጠቀም ተፈቅዶላታል።

እስካሁን ድረስ ምዕራባውያን ሀገሮች የጦር መሳሪያዎቻቸውን በዩክሬን ውስጥ በሚገኙ ወታደራዊ ዒላማዎች ማለትም በክሬሚያ እና በተያዙ ሌሎች ግዛቶች እንዳትጠቀም ገድበው ነበር። በኔቶ ሀገራት በተሰጡ የጦር መሳሪያዎች ሩሲያን  ማጥቃት ግጭቱን እንደሚያባብሰው ሲናገሩ ቆይተዋል።

ነገር ግን በሰሜን-ምሥራቅ ካርኪቭ ክልል ውስጥ ያለው የቅርብ ጊዜው የሩስያ ግስጋሴ የኪየቭ አጋሮችን በማሳሰቡ ዩክሬን እራሷን ለመከላከል  በሌላኛው ድንበር ላይ የሩሲያን ወታደራዊ ዒላማዎችን መምታት መቻል አለባት ወደሚል ውሳኔ ተሸጋግረዋል።

ቢቢሲ እንደዘገበው በሰኔ ወር ሩሲያ በአካባቢው ከፍተኛ የሆነ የየብስ ጥቃት በመክፈት አዲስ ግንባር በመክፈት በርካታ የዩክሬን መንደሮችን በቁጥጥር ስር አውላለች። የሩስያ ግስጋሴ ከድንበር 30 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ በምትገኘው የዩክሬን ሁለተኛ ትልቅ ከተማ ካርኪቭ ላይ ከባድ ስጋት ፈጥሯል። በመሆኑም በዩክሬን እና በሌሎች የአውሮፓ መንግሥታት እየጨመረ የመጣውን ጫና ተከትሎ አሜሪካ ፖሊሲዋን ለመቀየር እና ኪየቭ ሩሲያን በምዕራባውያን የጦር መሳሪያ እንድትመታ ተስማምታለች።

የአሜሪካ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር አንቶኒ ብሊንከን በፕራግ የኔቶ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሮች ስብሰባ ላይ  “የእኛ የተሳትፎ መለያ ምልክት እንደ አስፈላጊነቱ መላመድ እና ማስተካከል፣ በጦር ሜዳ ላይ ያለውን ነገር ማሟላት እና ዩክሬን የምትፈልገውን ነገር እንዳላት ማረጋገጥ ነው” ብለዋል፡፡ ይሁንና ከጥቂት ቀናት ቀደም ብሎ የሩሲያዉ ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን የምዕራቡ ዓለም የረዥም ርቀት የጦር መሳሪያዎች የሩስያን ግዛት ለመምታት ጥቅም ላይ ከዋሉ ሩሲያ ከኔቶ የጸዱ ክልሎችን እንደምታሰፋ ዝተዋል።

ፑቲን “በአውሮፓ የሚገኙት የኔቶ ሀገሮች ጥቅጥቅ ያሉ ሕዝቦች ያሏቸው ግዛቶች እንዳላቸው ማስታወስ አለባቸው” ብለዋል። አክለውም “በሩሲያ ግዛት ውስጥ ስለሚደረጉ ጥቃቶች ከመወያየታቸው በፊት ይህንን ጉዳይ ከግምት ውስጥ ማስገባት ይኖርባቸዋል” ሲሉ ነው በአጽንኦት የተናገሩት።

በአጭር ርቀት እስከ 70 ኪሎ ሜትር እንደ ሒማርስ (HIMARS) ያሉ በርካታ የሮኬት ማስወንጨፊያዎች የሩሲያን ሎጅስቲክስ ሥራዎችን እና ወታደራዊ እንቅስቃሴን በእጅጉ ሊያውኩ ይችላሉ ተብሏል፡፡ የዩክሬንን በሰሜን ምሥራቅ ወታደራዊ እንቅስቃሴዎችን የሚያስተባብረው የካርኪቭ ታክቲካል ቡድን ዩሪይ ፖቭክ እንዳሉት “አሁን ዩክሬን የጠላት ወታደሮችን፣ መሳሪያዎችን እና ዩክሬንን ለማጥቃት የሚያገለግሉ ማከማቻ ቦታዎችን መምታት ትችላለች” ብለዋል። የዩክሬኑ ፕሬዝዳንት ቮሎዲሚር ዘለንስኪ ከሰሞኑ ሩሲያ ወታደሮቿን ከካርኪቭ በ90 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ ለሌላ ጥቃት እየሰበሰበች መሆኑን ገልጸው ነበር።

ኢንዲፔንደት ዩኬ የሩሲያ ምንጮችን ጠቅሶ እንደዘገበው ዩክሬን ለመጀመሪያ ጊዜ በሩሲያ ቤልጎሮድ ውስጥ በአሜሪካ የተሠሩ የጦር መሳሪያዎችን ተኩሰዋል። የዩክሬን ጦር የቤልጎሮድ ከተማን ለመምታት ቀላል ባለብዙ ሮኬት ማስወንጨፊያ የሆነውን M142 High Mobility Artillery Rocket System (Himars) ተጠቅመውበታል ተብሏል።

በምዕራባውያን የጦር መሳሪያዎች ላይ የተጣለውን እገዳ ማንሳት ግን ዩክሬንን ከሩሲያ ተንሸራታች ቦምቦች ለመከላከል ይረዳል ተብሎ አይታሰብም። የሩሲያ ተንሸራታች ቦምች አስከፊ ተጽዕኖ ስላላቸው ካርኪቭን እና ሌሎች የጠረፍ ከተሞችን በቦምብ ለማፈንዳት ይጠቅማሉ። ነገር ግን እንደዚህ አይነት ጥቃቶችን ለማስቆም የዩክሬን ኃይሎች እነዚያን ገዳይ “KABs” የተሰኙ ቦምቦችን የሚጥሉ አውሮፕላኖችን ማነጣጠር አለባቸው ይላል የቢቢሲው ዘጋቢ አብዱጃሊል አብዱራሱሎቭ።

በአሁኑ ወቅት ዩክሬናዊያን  በእጃቸው ላይ የሚገኘው  አውሮፕላኖችን ለመጥለፍ የሚችለው ብቸኛው መሳሪያ የአሜሪካ የአየር መከላከያ ሥርዓት ፓትሪዮት ነው። ይሁን እንጂ ይህን መሳሪያ ወደ ካርኪቭ ማቅረብ ትልቅ አደጋ ነው። ስፓይ (ሰላይ) ድሮኖች በፍጥነት ሊያዩት ይችላሉ፤ እናም ሞስኮ ይህን ውድ ሥርዓት ለማጥፋት እንደ ኢስካንደር ያሉ ሚሳኤሎችን ማስወንጨፍ ይኖርባታል ሲል ጋዜጠኛዉ ያብራራል። ስለዚህ ዩክሬን አሁን ባላት የምዕራባዊያን የጦር መሳሪያ ዩክሬንን በሚያዋስኑ የኩርስክ እና የቤልጎሮድ ክልሎች የአየር ማረፊያዎችን መምታት እንደምትችል ነው የተገለጸው፡፡

የዩክሬን ኃይሎች በሩሲያ ላይ ዒላማዎችን ለመምታት የራሳቸውን የጦር መሣሪያ ለማዳበር እየሞከሩ ነው፡፡ አንዳንድ ሰው አልባ አውሮፕላኖቻቸውም ከሩሲያ ድንበር በመቶ ኪሎ ሜትሮች ርቀው በሚገኙ የነዳጅ ማጠራቀሚያዎች እና ወታደራዊ ተቋማት ላይ ጥቃት አድርሰዋል። የመጨረሻዉ ጥቃት ከዩክሬን ድንበር 1800 ኪሎ ሜትር ርቀት ላይ በምትገኘው ኦርስክ ከተማ ውስጥ በሚገኘው የረዥም ርቀት ራዳር ጣቢያ ላይ የደረሰ ነው። ከሰሞኑ የኔቶ ዋና አዛዥ ዩክሬን  በሩስያ ውስጥ ሕጋዊ ወታደራዊ ኢላማዎችን መምታትን ጨምሮ ራሷን የመከላከል መብት እንዳላት በድጋሚ ገልጸዋል፡፡

“ዩክሬን ሩስያ ውስጥ በተመሰረቱ ሚሳኤሎች እና በመድፍ እየተመታች ነው፣ እናም በእርግጥ ዩክሬን መልሶ መምታት እና እራሷን መከላከል መቻል አለባት” ሲሉ ጄንስ ስቶልተንበርግ ተናግረዋል።

ጄንስ ስቶልተንበርግ በቼክ ዋና ከተማ ፕራግ በተካሄደው የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሮች ስብሰባ ወቅት “ዩክሬን መልሶ መምታት እና እራሷን መከላከል መቻል አለባት። ይህ ራስን የመከላከል መብት አካል ነው” ሲሉ መደመጣቸውን አናዶሉ ዘግቧል፡፡

የሩሲያው ታስ የዜና ወኪል በበኩሉ የኪየቭ አጋሮች በሩሲያ ምድር ላይ ጥቃት እንዲደርስ ፈቃድ ከሰጡ በኋላ የዩክሬን የፖለቲካ ተንታኞች በመጀመሪያ የትኞቹ ዒላማዎች መመታት እንዳለባቸው መወያየት መጀመራቸውን ዘግቧል፡፡ አንዳንዶች የሩሲያን ጦር አቪዬሽን ለመምታት ሲፈልጉ ሌሎች ደግሞ እነዚህ ዒላማዎች ከጉዳት ይንቀሳቀሳሉ ብለው ያምናሉ፡፡ የኪየቭ እና የዋሽንግተን ባለስልጣናትም ወደፊት በሩሲያ የተስፋፋ የሥራ ማቆም አድማ እንዲደረግ ፍንጭ ሰጥተዋል።

ሞስኮ በተሞከረው እና እውነተኛ ኃይሏን ለመበተን እየተደረገ ባለው ጥቃት  የመከላከያውን ውጤታማነት ለማሳደግ በወታደራዊ ስትራቴጂ ውስጥ ለውጥ ማድረግ እንዳለባት የፖለቲካ ባለሙያዎች ጠቁመዋል።

አልጀዚራ በበኩሉ እንደዘገበው ሩሲያ በኃይል ተቋሞች ላይ መጠነ ሰፊ ጥቃትን ከፈፀመች ከአንድ ቀን በኋላ  ዩክሬን ከሦስቱ የሀገሪቱ ክልሎች በስተቀር የአደጋ ጊዜ የኃይል አገልግሎትን ዘግታለች፡፡ የሩሲያ መከላከያ ሚኒስቴር በዩክሬን ምሥራቃዊ ዶኔትስክ ክልል ውስጥ የታጠቁ ኃይሎች ኡማንስኬን ተቆጣጥረዋል ብሏል።

የሩሺያ የቤልጎሮድ ግዛት ገዥ ቭያቼስላቭ ግላድኮቭ ከካርኪቭ ድንበር ማዶ በዩክሬን በተፈፀመ ጥቃት ስድስት ሰዎች መቁሰላቸውን አስታውቀዋል። ጥይቶች ሲፈነዱ አንድ የአካባቢው ባለስልጣን ሕይወቱ ማለፉንም ተናግረዋል።

ይህ በእንዲህ እንዳለ የዩክሬን ፕሬዝዳንት ቮሎዲሚር ዘለንስኪ በሲንጋፖር ለመከላከያ እና ለደኅንነት መሪዎች እንደተናገሩት በሰኔ ወር አጋማሽ ሊካሄድ የታቀደው የስዊዘርላንድ የሰላም ስብሰባ በዩክሬን ያለውን “ጨካኝ ጦርነት” ለማስቆም ምርጡ መንገድ እንደሆነ እና የቻይና አለመሳተፍ አሳዝኗቸዋል። ከሰሞኑ በሲንጋፖር  ዘሌንስኪ እንደተናገሩት ቻይና እና ሩሲያ በሌሎች ሀገራት እና መሪዎቻቸው ላይ በመጪው ድርድር ላይ እንዳይገኙ ጫና እያደረጉ ነው፡፡ የትኞቹን ሀገራት እንደሆነ ግን በግልጽ አልተናገሩም።

የዩክሬኑ መሪ ይህን ቢሉም “ቻይና በሩሲያ እና በዩክሬን ጦርነት ዙሪያ የሰላም እርምጃዎችን በመደገፍ ረገድ ሁሉም ጥረቶች እውቅና ሊሰጣቸው እንደሚገባ ታምናለች” ሲሉ የቻይና የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ ማኦ ኒንግ ተናግረዋል።  “በዚህ ወር (ሰኔ አጋማሽ) በስዊዘርላንድ ሊካሄድ የታቀደውን የሰላም ስብሰባ ከሩሲያ ጋር ለማደናቀፍ እየሞከረች  ነው”  የተባለውን የዜለንስኪን ወቀሳም ውድቅ አድርገዋል፡፡

ስዊዘርላንድ ቻይና በሰላም ኮንፈረንሱ ላይ እንደምትገኝ ተስፋ ሰንቃ ነበር፤ ነገር ግን የቻይና የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ዋንግ ዪ ቤጂንግ እንደማትሳተፍ ግልጽ አድርገዋል። በስዊዘርላንዱ የሰላም ኮንፈረንስ የዩክሬን የሰላም ዕቅድ የሩስያ ወታደሮች ከዩክሬን ግዛት ሙሉ በሙሉ እንዲወጡ እንዲሁም እ.አ.አ የ1991 ድህረ – ሶቪየት ድንበሮችን ወደነበረበት መመለስ እንዲሁም ሩሲያ ለድርጊቷ ተጠያቂ እንድትሆን ይጠይቃል፡፡

ቻይና በውጭ ጉዳይ ሚኒስትሯ በኩል እንዳስታወቀችው የሩስያ እና የዩክሬን ጦርነትን  አላባባሰችም፤ ሰላምን ግን ትደግፋለች። ቻይና ጦርነቱ ከተጀመረ አንስቶ ከሞስኮ ጋር ያላትን ግንኙነት ብታጠናክርም በጦርነቱ ውስጥ ገለልተኛ መሆኗን ነው የምትናገረው። የሩሲያዉ ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን በቅርቡ ቤጂንግን ጎብኝተው የነበረ ሲሆን በቻይናዉ ፕሬዝዳንት ዢ ጂንፒንግ የተደረገላቸው አቀባበል ደማቅ እንደነበር የሚታወስ ነው፡፡

ይህ በእንዲህ እንዳለ ሰሞኑን ፑቲን ሩሲያ ስጋት ላይ ከወደቅች የኒውክሌር መሳሪያዎችን ልትጠቀም እንደምትችል ተናግረዋል፡፡ ፑቲን ለዓለም አቀፍ ጋዜጠኞች ቡድን “የምዕራቡ ዓለም በማላውቀው ምክንያት ሩሲያ ፈጽሞ ኒውክሌር እንደማትጠቀም ያምናሉ” ሲሉ ተናግረዋል፡፡ ሆኖም  የሩሲያ የኒውክሌር ጦር መሳሪያ አሜሪካ በሁለተኛዉ የዓለም ጦርነት ወቅት በጃፓን ሂሮሺማ እና ናጋሳኪ ውስጥ ከተጠቀመችው ይበልጥ ኃይለኛ እንደሆነ ነው ያስጠነቀቁት።

የሩሲያዉ መሪ በዓመታዊዉ የሴንት ፒተርስበርግ ዓለም አቀፍ የኢኮኖሚ ፎረም ጎን ለጎን ለጋዜጠኞች በሰጡት መግለጫ ከዩክሬን ረጅም ርቀት ላይ የሚገኙ ምዕራባዊያን የጦር መሳሪያዎችን ወደ ሩሲያ እንዲተኮስ መፍቀዳቸው በአሜሪካ ወይም በአውሮፓ አጋሮቻቸው በሚገኙ ሀገሮች ውስጥ ተመሳሳይ የሩሲያ የጦር መሳሪያዎች እንዲገቡ ሊያነሳሳ ይችላል ማለታቸውን የአሜሪካ ድምጽ (ቪኦኤ) ዘግቧል።

በተመሳሳይ በምዕራባዊያን ድርጊት ክፉኛ የተበሳጩት ፑቲን ሩሲያም ሀገራትን የጦር መሳሪያን ልታስታጥቅ ትችላለች ብለዋል። ይህ ፍጥጫ ታዲያ ወደ ኒውክሌር ጦርነት እንዳያመራ ተሰግቷል።

(ሳባ ሙሉጌታ)

በኲር ሰኔ 3 ቀን 2016 ዓ.ም ዕትም